“Er is op dit moment geen enkel bewijs dat dit virus uit het lab komt”, zei de Rotterdamse viroloog en hoogleraar Ron Fouchier op 17 mei 2023 vol overtuiging tijdens een commissievergadering van de Tweede Kamer. “De wetenschap concludeert dat dit een normale zoönose is, zoals alle hiervoor.”
De meeste aanwezige kamerleden zullen zich door Fouchier ongetwijfeld hebben laten overtuigen. Scepsis was er waarschijnlijk alleen bij de enkelingen die wisten welke rol Fouchier, samen met zijn leidinggevende Marion Koopmans, in het voorjaar van 2020 speelden tijdens de telefonische conferentie van de Amerikaanse topambtenaar Anthony Fauci, tot 2022 directeur van het National Institute of Allergy and Infectious Diseases (NIAID).
Onder de deelnemers aan het overleg bevonden zich een half dozijn prominente virologen, die met elkaar gemeen hadden dat ze hun carrière en status te danken hadden aan het geld dat ze van het NIAID hadden gekregen om onderzoek te doen naar potentieel gevaarlijke virussen. In dat onderzoek versleutelden ze virussen in laboratoria om ze besmettelijker te maken, zodat ze de effecten van het virus beter konden bestuderen.
Het thema van het overleg was dat de mogelijkheid dat SARS-CoV-2, het virus dat toen al duizenden mensen had gedood en bezig was de wereld te ontwrichten, was ontstaan in dit type onderzoek. Als dat het geval zou zijn, hadden de aanwezigen een groot probleem. Als bekend zou worden dat het coronavirus het gevolg is van een wetenschappelijk ongeluk, zou de bereidheid van de belastingbetaler om nog geld te investeren in het genetisch manipuleren van virussen afnemen tot nul.
Tijdens het overleg was al bekend dat in het genoom van het virus een stukje genetisch materiaal aanwezig was, dat normaliter niet in de virusfamilie zit waartoe SARS-CoV-2 behoort. Het nieuwe virus kan dankzij dat stukje genetisch materiaal mensen infecteren. De manier waarop het stukje vastzit in het genoom, plus de genetische ‘taal’ waarin het stukje is geschreven, wijzen erop dat het in lab is ingebracht.
In het overleg drong met name Ron Fouchier erop aan om die mogelijkheid niet publiekelijk te bespreken. Hijzelf had een decennium eerder, in 2011, persoonlijk ondervonden wat er kan gebeuren als media, wetenschappers en politici zich realiseren wat voor onderzoek virologen in hun laboratoria uitvoeren. Een storm van kritiek was losgebarsten nadat hijzelf in zijn laboratorium in Rotterdam het vogelgriepvirus genetisch had veranderd zodat het niet alleen mensen kan infecteren, maar ook nog eens dodelijk was geworden. Dat was gebeurd op kosten van de Amerikaanse overheid – van het NIAID, om precies te zijn.
Fouchier bedacht tijdens en na het overleg welke wetenschappelijke argumenten er waren voor een natuurlijke origine van SARS-CoV-2. Aanwezige onderzoekers gebruikten die in een artikel, dat ze enkele dagen na de conferentie indienden bij een wetenschappelijk tijdschrift. Volgens het stuk waren er geen aanwijzingen dat SARS-CoV-2 door mensen was gemaakt.
Hoewel Fouchier ontegenzeggelijk weet waarover hij het heeft, is iemand met zijn verleden en belangen misschien niet geschikt om de tweede kamer te voorzien van onpartijdige informatie. De meeste politici die aanwezig waren tijdens de commissievergadering hebben dat waarschijnlijk niet geweten. Politieke wetenschappers schatten dat tachtig procent van de informatie waarop politici zich baseren afkomstig is van de reguliere ‘kwaliteitsmedia’. In Nederland berichten die eigenlijk alleen negatief over de lableak-theorie. Verslaggevers doen de theorie steevast af als een complottheorie.
Snelle leugen
Buiten de landsgrenzen is dat inmiddels anders. Hoewel in het eerste jaar van de pandemie ook in bijvoorbeeld Engeland of de Verenigde Staten de lableak-theorie een taboe-onderwerp was, verschijnen daar in de invloedrijke reguliere media als de Washington Post en de New York Times uitvoerige artikelen die haaks staan op Fouchiers uitspraken tijdens de commissievergadering.
In juni 2023 leefde de aandacht voor de lableak-theorie op na het verschijnen van een ruchtmakend artikel in de Britse Sunday Times. Een Nederlandse vertaling verscheen op de website van Maurice de Hond. De schrijvers van het stuk, Jonathan Calvert en George Arbuthnott, vatten samen wat Amerikaanse inlichtingendiensten op dat moment boven water hadden weten te krijgen over de herkomst van SARS-CoV2.
De leugen van Fouchier ging snel, maar de waarheid achterhaalt haar wel. Tenminste, zo lijkt het. Bij nadere beschouwing zit de vork echter anders in de steel. Fouchiers leugen gaat nog steeds snel. Maar niet de waarheid, maar een andere leugen achterhaalt haar wel.
Troebel water
Het artikel in de Sunday Times is gebaseerd op het rapport Muddy Waters, dat tot stand kwam onder leiding van de Amerikaanse arts en legerofficier Robert Kadlec. Kadlec maakte het rapport voor een zestal Republikeinse senatoren. De eindversie verscheen in april 2023. Calvert en Arbuthnott spraken met drie co-auteurs, die overigens anoniem blijven. Bijna alles wat in hun artikel staat, staat ook in Muddy Waters.
Het rapport vertelt hoe na de uitbraak van SARS in het begin van deze eeuw virologen in de natuur op zoek gingen naar virussen die een bedreiging zouden kunnen vormen voor mensen. Het rapport vertelt hoe laboratoria die virussen modificeren, om te zien hoe gevaarlijk ze zouden kunnen worden. Vervolgens vertellen de samenstellers hoe de Amerikaanse overheid tientallen miljoenen direct of indirect – via organisaties als de Ecohealth Alliance van de Britse bioloog Peter Daszak – investeert in het Wuhan Institute of Virology (WIV).
In dat lab modificeert een groep Chinese wetenschappers onder leiding van Zhengli Shi coronavirussen die afkomstig zijn van een Chinees mijnencomplex. De genetische technologie daarvoor komt uit de Verenigde Staten. In de wetenschappelijke literatuur is dat onderzoek te volgen tot enkele jaren voor de uitbraak van de coronapandemie. In die periode, aldus Muddy Waters, komt het lab in Wuhan in financiële en technische problemen. De apparatuur die moet voorkomen dat virussen via de lucht of afvalwater uit de laboratoria ontsnappen vertoont kuren. Bovendien is de beveiliging niet op orde.
In de nazomer van 2019 culmineren die problemen in een periode waarin alle activiteit gedurende een aantal dagen in het lab stil komt te liggen. In die periode zijn er geen mobiele telefoons actief of aanwezig in het gebouw. De database met de genetische codes duizenden virussen die het WIV op het internet heeft gezet, gaat offline. Daarna is er in Wuhan sprake van een mysterieuze virusziekte, die artsen niet kunnen thuisbrengen en die zich razendsnel verspreidt.
Hoewel direct bewijs ontbreekt, doet een indrukwekkende hoeveelheid indirect bewijs vermoeden dat SARS-C0V-2 door het lab in Wuhan is ontwikkeld. Dat is gebeurd in een wetenschappelijk onderzoeksproject dat door de Verenigde Staten, preciezer: door de NIAID van Anthony Fauci, is betaald en aangestuurd. Tijdens het overleg in het voorjaar van 2020, waaraan onder meer Ron Fouchier, Marion Koopmans en uiteraard Fauci zelf deelnamen, besloten de aanwezigen om alles op alles te zetten om dat te verdoezelen.
Van het dak gevallen
Volgens de WHO en de Chinese overheid begint de coronapandemie officieel pas in de laatste dagen van december 2019, als op een markt in Wuhan het coronavirus overspringt van een dier op een mens. Dat is ook de strekking van een WHO-rapport uit 2021, waaraan onder meer Peter Daszak en Marion Koopmans hebben meegewerkt.
De onderzoeksleider, de Deense wetenschapper Peter Ben Embarek, heeft later bekend dat de onderzoekers door de Chinese overheid onder druk zijn gezet om de lableak-theorie af te schieten. Met succes. In het rapport wordt de mogelijkheid dat het coronavirus is ontsnapt uit het WIV in enkele alinea’s afgedaan als ‘uiterst onwaarschijnlijk’. De enige wetenschappelijke publicatie waarop de passages zijn gebaseerd, is de voorgekookte wetenschappelijke publicatie die voortkwam uit de telefonische conferentie van Anthony Fauci in 2020.
Zowel Muddy Waters als het artikel in de Sunday Times staan stil bij de merkwaardige gebeurtenissen rond de Chinese viroloog en vaccinoloog Yusen Zhou. Zhou, die samenwerkte met het WIV, vroeg al enkele weken na de officiële corona-uitbraak patent aan op een vaccin tegen de nieuwe virusziekte. Dat is wel heel erg snel, vinden ook de samenstellers van Muddy Waters. De dierproeven die daarvoor nodig moeten zijn geweest, zijn onder meer beschreven in een (voor de echte lableak-vorsers in meerdere opzichten lezenswaardig) artikel dat in april 2020 als preprint verscheen. Volgens de Amerikanen moeten ze enkele maanden in beslag hebben genomen. Dat betekent dat de ontwikkeling van het vaccin al in november 2019 moet zijn begonnen – of nog eerder. In ieder geval, nog voordat de Chinese overheid toegaf dat er sprake was van een pandemie.
Bovendien was Zhou verbonden aan het Chinese leger, de People’s Liberation Army (PLA). Volgens Amerikaanse documenten vermoedden diplomaten dat virologen van de PLA al sinds 2017 in het WIV ‘geheim onderzoek’ verrichtten. De vrees was dat de PLA de uitkomsten van het door de Amerikanen gesponsorde onderzoek zou gebruiken om biologische wapens te ontwikkelen.
Het is niet meer mogelijk om Zhou te vragen of dat klopt. In juni 2020, drie maanden nadat hij zijn patent heeft ingediend, overlijdt de onderzoeker. Volgens de Britse krant Daily Mail zou Zhou van het dak van het WIV zijn gevallen – ‘maar dat is niet bevestigd’.
Hoewel Zhou een bekend en gerenommeerd onderzoeker was, hebben Chinese massamedia volgens Muddy Waters geen aandacht aan zijn dood besteed. In een half dozijn wetenschappelijke publicaties waarin Chinese wetenschappers een overzicht geven van alle anti-coronamiddelen en -vaccins in China zijn ontwikkeld, schittert het vaccin van Zhou door afwezigheid. Het is alsof de Chinese overheid Zhou uit de geschiedenis wil wissen, suggereren de samenstellers van Muddy Waters.
Militaire bemoeienis
Niet alleen de persoon van Yusen Zhou linkt het lab in Wuhan en het onderzoek aan het Chinese leger, aldus de samenstellers van Muddy Waters. Het WIV publiceert samen met virologen van de Chinese leger tal van studies, ook over coronavirussen. Veel van die studies staan in publieke databanken als PubMed. Je hoeft alleen maar de credentials van de auteurs te lezen om te zien hoe nauw het WIV en de PLA met elkaar zijn verweven.
Muddy Waters werpt de vraag op of het wel verstandig is om geld van de Amerikaanse belastingbetaler over te hevelen naar een Chinees laboratorium, dat nauw samenwerkt met onderzoekers van het Chinese leger. Het artikel in de Sunday Times gaat nog een stapje verder. De schrijvers speculeren dat het Chinese leger, in de schaduw van het door Amerikanen betaalde onderzoek, werkte aan de ontwikkeling van virussen die het kon inzetten als biologisch wapen. Het staat niet letterlijk in het artikel, maar het stuk laat de mogelijkheid open dat SARS-CoV-2 misschien een ontsnapt biowapen is.
Van al duistere machinaties hadden Westerse partners als Peter Daszak waarschijnlijk geen benul, tekent de Sunday Times op uit de monden van zijn bronnen. Volgens het artikel heeft de wereld SARS-CoV-2 vooral te danken aan dingen die zijn gebeurd in China. Die interpretatie is discutabel en op zijn zachtst gezegd eenzijdig. Daarover straks meer.
Hu
De Sunday Times was niet het enige reguliere medium dat in de junimaand van 2023 oude wijn in nieuwe zakken aan nieuwsconsumenten serveerde. Op 13 juni 2023 publiceert een groep Amerikaanse onderzoeksjournalisten de namen van drie medewerkers van het Wuhan Institute of Virology die in het najaar van 2019 zouden zijn geveld door een virusziekte die, met de kennis van achteraf, verdraaid veel lijkt op Covid-19. Dat gebeurde dus ruim voor het begin van de pandemie in december, en vlak voordat een onbekende infectieziekte om zich heen greep in Wuhan. De namen worden een week later ook genoemd in de Wall Street Journal.
Dat er in de tweede helft van 2019 wetenschappers van het WIV ziek zijn geworden, stond ook al in Muddy Waters. De samenstellers baseerden zich op gegevens van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken. Nu hebben de ziek geworden wetenschappers echter ook een naam – Ben Hu, Yu Ping en Yan Zhu. Als je de stroom nieuwsberichten mag geloven die na de publicatie in de Wall Street Journal verschijnt in de internationale media, zijn zij wellicht de allereerste Covid-19-patiënten.
Van de drie springt Ben Hu (hier te zien op beelden van China Central Television), het meest in het oog. Uit vrijgegeven documenten van de Amerikaanse overheid blijkt dat Hu pal onder Zhengli Shi experimenteerde met coronavirussen, op kosten van het NIAID van Anthony Fauci. Hu veranderde hun genetische eigenschappen op zo’n manier dat ze menselijke cellen konden infecteren. Het NIAID zou volgens de contracten het onderzoek van Hu financieren tot 2024, maar in 2020 stopt het NIAID de subsidies voortijds.
Ben Hu ontkent in een recent interview met Jon Cohen, een wetenschapsverslaggever en een fervent tegenstander van de lableak-theorie, dat hij in het lab zou zijn besmet met SARS-CoV-2. Hu noemt de aantijgingen ‘belachelijk’. Misschien vindt hij dat echt. Maar misschien speelt ook mee dat hij bang is om onverhoeds van het dak van het WIV te vallen.
Na het uitlekken van de namen van Hu, Ping en Zhu was voor de Amerikaanse krant New York Post ‘niet meer te ontkennen’ dat SARS-CoV-2 uit het lab in Wuhan komt. “Het zal er toch van moeten komen dat Washington China erop gaat aanspreken dat het Covid-19 heeft losgelaten op de wereld, en dat vervolgens onder het tapijt heeft willen vegen”, schrijft de krant.
Klopt niet
De bovenstaande quote vat de teneur samen van de gure mediawind die na het artikel in de Sunday Times over de wereld waait. In commentaren en analyses wijzen de vingers beschuldigend naar China, de veroorzaker van de coronapandemie. Dat is onterecht.
Om te beginnen blijkt uit de stukken die al ver voor de publicatie van het artikel in Sunday Times naar boven zijn komen drijven dat het Westerse wetenschappers en Westerse organisaties als de Ecohealth Alliance waren die het initiatief namen en de kennis en financiële middelen leverden die nodig was voor de ontwikkeling van SARS-CoV-2. Het WIV dacht mee, maar fungeerde uiteindelijk alleen maar als uitvoerder.
De Ecohealth Alliance heeft in 2018 bij het Amerikaanse leger daarvoor een uitgewerkte offerte ingediend. Wie de moeite neemt om het door te lezen, zal de lableak-theorie niet meer als een complottheorie durven afdoen. Het stuk maakt ook duidelijk dat als SARS-CoV-2 inderdaad uit een lab is ontsnapt, daarvoor geen wezenlijke bijdrage van de PLA nodig is geweest. Alles staat erin.
In de berichten die recent in de internationale media zijn gaan circuleren, is de doorslaggevende rol en verantwoordelijkheid van het Westen verdwenen. In plaats daarvan is de suggestie gekomen dat het WIV en het Chinese volksleger een vals spel hebben gespeeld. Het aanwijzen van de naam van Ben Hu als patient zero is daarvan een fraai voorbeeld.
Voor zover we weten zijn de Amerikaanse overheidsdocumenten vaag over het tijdstip waarop Hu en zijn collega’s ziek zouden zijn geworden. Er is sprake van ‘de herfst’ of ‘het najaar van 2019’. In mediaberichten, die zich zeggen te baseren op bronnen in Amerikaanse inlichtingendiensten, is sprake van november 2019. Als dat laatste klopt, kan Hu met geen mogelijkheid patient zero zijn geweest. Voor zover we nu weten was SARS-Cov-2 zich al in oktober 2019 in Wuhan aan het verspreiden. Muddy Waters suggereert bovendien dat het virus ergens in september 2019 uit het WIV moet zijn ontsnapt.
De recente ophef in de media over het man-made karakter van de coronapandemie is niet het gevolg van de waarheid die de leugen achterhaalt. Het is een gevolg van de ontwikkelingen binnen de Amerikaanse overheid, die zich opmaakt voor een militaire krachtmeting met het opkomende China – en de geesten daarvoor wil rijp maken. Ongeveer twee derde van de Amerikanen gelooft dat SARS-CoV-2 is ontsnapt uit een laboratorium.
Geen animo
Het is opmerkelijk dat de Amerikaanse overheid zich op dit moment nog niet openlijk de beschuldigende vinger naar China durft uit te steken. Op 23 juni publiceert het Amerikaanse Office of the Director of National Intelligence een verklaring van een paar pagina’s, waarin het bureau samenvat wat het de afgelopen maanden over de herkomst van het virus te weten is gekomen. Dat is bitter weinig. De verklaring weerspreekt de recente onthullingen over ziek geworden wetenschappers in Wuhan niet, maar bevestigt ze evenmin.
Journalist Emily Kopp van US Right To Know, die al jarenlang overheidsdocumenten over de pandemie doorpluist, is niet verbaasd. De Amerikaanse inlichtingendiensten, net als de rest van het overheidsapparaat en de media, varen al sinds het uitbreken van de pandemie blind op de adviezen van een kleine groep virologen en andere wetenschappers, vertelde Kopp in een gesprek met het nieuwskanaal The Hill. Een deel van die adviseurs was ook aanwezig bij het telefonische overleg dat Anthony Fauci in 2020 organiseerde. Met zulke raadgevers ligt het voor de hand dat de Amerikaanse inlichtingendiensten de lableak-theorie negeren.
In Nederland is het nog niet zinvol om China aan te wijzen als de veroorzaker van de coronapandemie. De meeste Nederlanders geloven nog steeds, net zoals Marion Koopmans het ze vertelt, dat er ‘geen associatie’ is tussen het virologische onderzoek in Wuhan en de coronapandemie. In het Nederlandse parlement geniet haar collega Ron Fouchier, de man die het vogelgriepvirus wist te veranderen in een killer-virus, evenveel vertrouwen. Toen Fouchier op de commissievergadering van 27 mei liet weten dat er ‘geen enkel bewijs’ is dat het SARS-CoV-2 uit een lab komt, geloofden de meeste politici hem op z’n blauwe ogen.
De bijeenkomst was bedoeld om kamerleden te informeren over hoe Nederland zich beter kan voorbereid op pandemieën. Als het aan experts als Fouchier ligt, gaat dat gebeuren door een fikse investering in mRNA-technologie, het vaccineren van landbouwdieren en surveillance. In dat overleg bleef een belangrijke optie onderbelicht: een grondiger toezicht of, misschien nog wel beter, een verbod op riskant geknutsel met virussen in laboratoria.
Willem Koert en Marcel van Silhout schreven in Voorbij de pandemische chaos het hoofdstuk SARS-CoV-2, een wetenschappelijk ongeluk.
