De autoriteiten verstrekken verwarrende en tegenstrijdige informatie over Corona, veel maatregelen hebben geen of weinig effect, lockdowns zijn gebaseerd op twijfelachtig onderzoek en vaccinatie moet niet verplicht worden. Dat zegt de vooraanstaande Deense prof. dr. Peter Gøtzsche. Hij schreef onlangs een boek over vaccinaties met daarin een hoofdstuk over de Coronapandemie.
Lees hier de Nederlandse vertaling van het hoofdstuk over Corona uit het boek van Gøtzsche.
Professor Peter C. Gøtzsche studeerde in 1974 af als Master of Science in biologie en scheikunde, en in 1984 als arts. Hij is een specialist in de interne geneeskunde, bestudeerde klinische proeven en regelgevende zaken in de geneesmiddelenindustrie tussen 1975-1983, en werkte in ziekenhuizen te Kopenhagen van 1984 tot 1995. Samen met ongeveer 80 anderen richtte hij de Cochrane Collaboration en het Nordic Cochrane Center in 1993 op. In 2010 werd hij hoogleraar Clinical Research Design and Analysis aan de Universiteit van Kopenhagen. Daarnaast publiceerde hij meer dan 75 artikelen in the big five van de wetenschappelijke tijdschriften (BMJ, Lancet, JAMA, Annals of Internal Medicine en New England Journal of Medicine) en zijn wetenschappelijke werken zijn ongeveer 50.000 keer geciteerd. Tenslotte is hij de auteur van verschillende boeken die in vele talen vertaald werden. Zijn boek Dodelijke medicijnen en georganiseerde misdaad. Achter de schermen van de farmaceutische industrie verscheen in 16 talen, waaronder het Nederlands, en kreeg in 2014 de Annual Book Award van de British Medical Association. Zijn meest recente boek is Vaccinaties. Waarheid, leugen en controverse. De druk bezette Gøtzsche stemde toe om via mail enkele vragen betreffende corona te beantwoorden.
Er bestaan zeer veel tegenstrijdige berichten over het mortaliteitscijfer en het gevaar van corona. Hoe gevaarlijk is het coronavirus volgens u?
De informatie die de autoriteiten verstrekten is inderdaad zeer verwarrend. De directeur-generaal van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) kondigde op 3 maart 2020 aan dat COVID-19, op basis van de gegevens die ze toen hadden, minder besmettelijk was dan de griep. Vijf weken later kwam hij hier op terug en zei dat COVID-19 zich toch sneller verspreidt. Bovendien gebruikte hij de snelle verspreiding als argument om lockdowns en andere fysieke maatregelen te implementeren. Doch, telkens als ik om bewijs vroeg dat aantoonde dat het coronavirus veel besmettelijker is dan het griepvirus, bleven overtuigende antwoorden achterwege. De overdrachtssnelheid lijkt gelijkaardig te zijn. Nog dezelfde dag voegde de directeur-generaal eraan toe dat het coronavirus veel dodelijker was dan de griep: “Wereldwijd is ongeveer 3,4% van de gerapporteerde COVID-19-gevallen overleden. Ter vergelijking: seizoensgriep doodt over het algemeen minder dan 1% van de geïnfecteerden.” Maar in haar bericht hield het WHO geen rekening met het feit dat het aantal besmette mensen bij COVID-19 enorm werd onderschat. Zodoende was de schatting van het sterftecijfer voor COVID-19 meer dan 10 maal hoger dan het reële aantal. Het resultaat van de misleidende aankondiging veroorzaakte vanzelfsprekend ontzetting en paniek.
Het beste bewijs op de dag van vandaag suggereert dat de overlijdensrisico’s van griep en corona vergelijkbaar zijn. Aangezien het risico op overlijden afhangt van de infectieuze dosis, die hoger is in omgevingen met overbevolking, kunnen we de sterftecijfers slechts bij benadering achterhalen. Tegelijkertijd zien we een sterke sociale gradiënt bij COVID-19-sterfgevallen. Waarschijnlijk is die het gevolg van de kleine woonruimtes waar armere mensen in wonen. Een recent systematische review , die 82 onderzoeksresultaten omvat, besluit met te stellen dat het mediane sterftecijfer bij COVID-19-infectie 0,27% betreft. Voor mensen jonger dan 70 jaar daalt dit naar 0,05%. Beide cijfers zijn waarschijnlijk te hoog omdat de meeste onderzoeken afkomstig waren van locaties met hogere sterftecijfers dan gemiddeld.
Hoe is het mogelijk dat het dodental tussen landen zulke grote verschillen vertoont?
De autoriteiten zouden besmette mensen moeten isoleren in quarantaine centra (sporthallen, conferentiezalen, hotelkamers) totdat ze niet langer besmettelijk zijn. Deze strategie hebben China en enkele andere landen in Zuidoost-Azië toegepast. Maar in de meeste landen zijn er sterke culturele barrières om een dergelijke drastische maatregel in te voeren.
Toen Taiwan op 31 december 2019 hoorde over een nieuwe ziekte in Wuhan, reageerde het land onmiddellijk. Geïnfecteerden kregen een mobiele telefoon met een app die voortdurend meldde waar ze waren. De isolatie duurde twee weken en overtreders werden streng gestraft. Een patiënt die zijn hotelkamer slechts acht seconden verliet, kreeg een boete van 2800 euro. Maar het beleid wierp vruchten af. Een jaar later, toen het grootste deel van de wereld opgesloten zat, konden Taiwanezen naar restaurants, of met duizenden naar een concert. Het dragen van mondmaskers werd inmiddels verplicht in scholen, restaurants en bij culturele evenementen. De verplichting kwam er niet omdat er meer Taiwanezen besmet geraakten, maar nadat het aantal besmettingen in andere landen steeg. Om dezelfde reden hanteert Taiwan een quarantaine van twee weken voor mensen die uit het buitenland aankomen.
Omdat Taiwan dicht bij China ligt en er ongeveer 850.000 Taiwanezen wonen, voorspelden Amerikaanse experts een hoog sterftecijfer voor het land. Maar het kent alsnog een van de laagste mortaliteitscijfers van de wereld. Tot 20 december 2020 overleden er slechts 7 patiënten aan COVID-19, dat is 0,3 per miljoen inwoners. Op hetzelfde moment telden de Verenigde Staten 974 coronadoden per miljoen inwoners, meer dan 3.000 keer zoveel. De onderstaande tabel illustreert het verschil van COVID-19-sterftecijfers, per miljoen inwoners uit 24 landen, een jaar na de pandemie. Toegegeven, het is moeilijk om te weten of een persoon aan, of met, COVID-19 is overleden. Daarnaast verschillen de rapportagestandaarden van land tot land. De verschillen tussen sterftecijfers per miljoen mensen zijn echter zo groot dat men zich over dergelijke beperkingen geen zorgen hoeft te maken.
De pandemie heeft de VS en het VK bijzonder hard getroffen. Hoe kon dit gebeuren?
De Verenigde Staten, het VK, maar ook Brazilië en Rusland faalden op een zeer dramatische manier. Een belangrijke reden hiervoor is dat deze landen allemaal werden geleid door populistische mannelijke leiders die zichzelf neerzetten als anti-elite en anti-establishment. Dergelijke leiders hebben de neiging wetenschappelijk advies af te wijzen, leugens en nepnieuws te verspreiden en complottheorieën te promoten. Bovendien beweren ze een bepaalde grootsheid en gezond verstand te bezitten dat experts ontberen. In de Verenigde Staten zei president Trump herhaaldelijk dat het virus als een wonder zou verdwijnen en suggereerde dat het injecteren van een ontsmettingsmiddel de ziekte zou kunnen genezen. Daarnaast stelde hij voor om de lichamen van patiënten te bestralen met UV-licht. De Braziliaanse president Bolsonaro noemde COVID-19 een kleine verkoudheid en probeerde statistieken op internet te verwijderen die een ander verhaal vertelden over infecties en sterfgevallen. Uiteindelijk belette het Hooggerechtshof hem om dit te doen.
Nog voor COVID-19 toesloeg, verminderde president Trump en de Britse premier, Boris Johnson, de investeringen in de volksgezondheid van hun land dermate dat ze de mogelijkheden om op pandemieën voorbereid te zijn aanzienlijk aantastten. Op 23 januari 2020 vertelde de WHO alle landen dat ze het risico liepen op een COVID-19-epidemie, en adviseerde ze zich voor te bereiden om gevallen op te sporen en te isoleren. Beide landen negeerden de waarschuwing. De systematische tekortkomingen hadden enorme gevolgen. Het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten voerden pas zeer laat lockdowns in en hadden onvoldoende capaciteit om mensen te testen, via contact tracing op te sporen en te isoleren. New York had meer tijd om zich voor te bereiden op de pandemie dan Taiwan. Maar de anti-expertise en andere onzin van populistische leiders is dodelijk gebleken. Tot dusver zijn er bijna 400.000 doden gevallen in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. Mochten ze hetzelfde sterftecijfer, per miljoen inwoners, hebben als Taiwan, zouden er slechts 120 mensen zijn omgekomen.
Op enkele uitzonderingen na reageerden politieke leiders met strenge maatregelen op de corona-uitbraak. Mondmaskers, sociale afstand houden, weinig mensen ontmoeten, lockdowns. Hoe nuttig zijn deze maatregelen?
Ik heb geen enkel land een duidelijke lockdown-strategie zien formuleren op basis van wetenschap of een exitstrategie. Veel landen doorliepen een zigzagbeleid tussen sluiten en openen van de samenleving. Ministers schakelden heen en weer tussen alarmeren en geruststellen. Al bij al zijn de drastische lockdowns geïntroduceerd op basis van zeer twijfelachtig onderzoek waarbij men gebruik maakte van modellering waarmee je vrijwel elk gewenst resultaat kan krijgen.
De beste studie tot nog toe maakt gebruik van gegevens uit regio’s in tien landen en vergelijkt minder strenge lockdowns, zoals die plaatsvonden in Zweden en Zuid-Korea, met strengere lockdowns in de andere acht landen. De onderzoekers konden geen groter effect vinden bij de strengere lockdowns dan bij de minder strenge lockdowns, waar scholen en restaurants open bleven. De onderzoekers gebruikten geraffineerde onderzoeksmethoden waarvan ik niet meteen zou weten hoe ze te verbeteren.
Een andere systematische review wees uit dat het sluiten van scholen niet bijdroeg aan de beheersing van de SARS-epidemie in China, Hong Kong en Singapore. Als kinderen door hun grootouders worden verzorgd, omdat hun ouders aan het werk zijn, kan dit voor de grootouders rampzalig zijn.
Wat kunt u vertellen over het nut van handhygiëne en het gebruik van mondmaskers?
Een bijgewerkte systematische review uit 2020 van gerandomiseerde onderzoeken wees uit dat handhygiëne acute luchtweginfecties met 16% verminderde, maar slechts met 2% voor griepachtige ziekten. Handhygiëne heeft dus slechts een minimaal effect. Dezelfde review stelde vast dat het gebruik van mondmaskers het optreden van griepachtige ziekten niet vermindert. Omdat de wetenschap aangaf dat deze technieken niet werkten, is het interessant om te zien hoe de autoriteiten dit probleem trachtten te omzeilen.
In het voorjaar geloofde de Deense Nationale Gezondheidsraad niet dat mondmaskers het risico op besmetting met COVID-19 konden verminderen en vrijwel niemand droeg ze. In oktober was de Raad van gedachten veranderd en publiceerde ze een rapport dat het dragen van mondmaskers aanbeval. Ze baseerde zich hiervoor op een review uit 2020 van The Lancet. Maar deze review is onbetrouwbaar, en er kwam dan ook ernstige kritiek op. In feite was de review een beoordeling van observationele studies. Het schijnbare effect is waarschijnlijk te wijten aan het feit dat mensen die vrijwillig kiezen om mondmaskers te dragen voorzichtiger zijn met handhygiëne, en vooral met het afstand houden, dan mensen die geen mondmasker dragen.
Een Deense gerandomiseerde studie met mondmaskers bij 6024 mensen werd gepubliceerd. Hieruit bleek dat infectie met SARS-CoV-2 optrad bij 42 deelnemers die een mondmasker droegen (1,8%) en bij 53 deelnemers zonder mondmasker (2,1%), een verschil van 0,3%.
Mondmaskers zijn een symbool geworden om bij de massa te horen, om je goed te voelen, in plaats van een hulp. Het dragen van mondmaskers moet vrijwillig blijven. Mensen die zich zorgen maken over het coronavirus of die denken dat ze mogelijks besmet zijn geraakt, kunnen ze dragen als ze dat willen. Mensen kunnen er voor kiezen om ze te dragen wanneer ze oude mensen bezoeken en anderen die een aanzienlijk risico lopen om te overlijden als ze besmet geraken. Mijn gezin en ikzelf doen dat niet als we onze kwetsbare familieleden bezoeken. We houden afstand, dat is waar het om draait.
Afstand houden is de beste maatregel?
Absoluut. Uit onderzoek blijkt dat de infectieuze dosis van een virus een belangrijke bepalende factor is voor het overleven of sterven na een besmetting. Als de dosis te hoog is, kan het immuunsysteem niet effectief reageren voordat het te laat is. Dit is een belangrijke reden waarom zoveel mensen stierven in overvolle ziekenhuizen in Noord-Italië en in China.
Zou u quarantaine aanraden?
Quarantaine zoals China en andere Aziatische landen toepasten door geïnfecteerden in centra (sporthallen, conferentiezalen, hotelkamers) samen te brengen, totdat ze niet langer besmettelijk zijn, werkt effectief.
Hoewel het verstandig lijkt om geïnfecteerde mensen te vragen thuis te blijven om anderen mensen niet te besmetten, wat bijna door alle landen wordt aanbevolen, is dit toch geen goed idee. De indexpersoon (patiënt nul die besmet blijkt) heeft vaak een goede prognose vanwege de lage viral load waar hij aan blootgesteld wordt. Maar indien die persoon het bevel krijgt thuis te blijven, zullen de secundair geïnfecteerde mensen in het huishouden een aanzienlijk hoger risico lopen om te overlijden. Dit is het gevolg van de hoge infectiedosis waarmee deze mensen in aanraking dreigen te komen. Zij worden namelijk blootgesteld aan herhaalde overdracht door een persoon bij wie het virus zich ondertussen vermenigvuldigd heeft.
Tegenwoordig promoten regeringen vaccinatie bijna dwangmatig. Wat vindt u hiervan?
Een veelgebruikt argument voor verplichte griepprikken is dat ze de overdracht van het virus op andere mensen voorkomen. Er is echter geen bewijs dat het vaccin dit doet. Sommigen vinden dat we kinderen moeten vaccineren om ouderen te beschermen. Ik vind dit onethisch, vooral omdat de vaccins ernstige schade kunnen aanrichten en onbekende schade hebben die nog moet worden opgehelderd.
Daarnaast denk ik dat het onmogelijk is om rationeel te pleiten voor verplichte vaccinatie van gezondheidswerkers met griepprikken om de patiënten te beschermen tegen één of ander theoretisch risico dat ze griep kunnen krijgen. Men dringt het lichaam van een persoon binnen om mogelijk, dit is niet eens gedocumenteerd in betrouwbaar onderzoek, het risico te verkleinen dat er iets ongewoons gebeurt met een andere persoon. Geen enkel vaccin is volkomen onschadelijk en in het ergste geval kan de gezondheidswerker overlijden, bijvoorbeeld als gevolg van een anafylactische shock veroorzaakt door het vaccin, of flauwvallen met hoofdtrauma na de injectie of de ontwikkeling van het Guillain-Barré-syndroom.
We moeten verplichte vaccinatie vermijden, ook al is het slechts indirect, zoals het verbieden van toegang tot school voor niet-gevaccineerde kinderen, wat hen kan stigmatiseren. In de Universele Verklaring over Bio-ethiek en Mensenrechten van UNESCO staat in artikel 6 dat “Elke preventieve, diagnostische en therapeutische medische interventie alleen mag worden uitgevoerd met de voorafgaande, vrije en geïnformeerde toestemming van de betrokken persoon, op basis van adequate informatie. De toestemming moet, waar van toepassing, uitdrukkelijk zijn en kan door de betrokken persoon op elk moment en om welke reden dan ook zonder nadeel of vooroordelen worden ingetrokken.” Dienovereenkomstig kunnen vaccins aan niemand worden opgedrongen, direct of indirect, door het individu zijn privileges te ontnemen die hij anders zou hebben gehad. Bijvoorbeeld het recht om naar school te gaan, een baan te hebben of de kost te verdienen.
In tegenstelling tot eerdere vaccins, werden er in een recordtijd corona-vaccins ontwikkeld. Hoe kon dit zo snel gebeuren?
De vaccins zijn inderdaad met een verbluffende snelheid ontwikkeld. Nooit eerder zagen we dit in de gezondheidszorg. Vanaf de uitbraak in Wuhan duurde het slechts een jaar tot de eerste drie vaccins goedkeuring kregen voor gebruik in noodgevallen en er tussentijdse analyses van grote onderzoeken werden gepubliceerd in de Lancet en de New England Journal of Medicine. Dit was te danken aan onze regeringen, die enorm veel in het onderzoek investeerden, waarna grote farmaceutische bedrijven de gerandomiseerde onderzoeken uitvoerden en de vaccins commercialiseerden.
In verschillende landen hebben regeringen de vaccinfabrikanten wettelijke vrijwaring gegeven om ze te beschermen tegen vervolging door patiënten wegens vaccinatieschade. De enigen die dus 100% immuniteit verwierven, zijn de farmaceutische bedrijven. De vaccins zouden tegen productiekosten aan de mensen moeten worden verstrekt. Er zouden geen patenten op mogen zijn. Ze zijn van ons allemaal.
Doet men er goed aan zich te laten vaccineren tegen corona?
Op basis van de kennis die we op dit moment hebben over de coronavaccins en de verwoestende gevolgen van de pandemie is het vanuit volksgezondheidsperspectief rationeel om zoveel mogelijk mensen te vaccineren. Het is minder duidelijk wat het individu hoort te doen. We mogen de fouten die we maakten met de griepvaccins niet herhalen. We weten bijvoorbeeld absoluut niets over de langetermijnschade, en sommige mensen hebben aangevoerd dat de goedkeuringen te snel verliepen. Overigens weten we evenmin hoelang de bescherming duurt, maar het kan van korte duur zijn. Dit suggereert dat coronavaccins op de lange termijn mogelijk niet effectief zijn en dat gevaccineerde mensen opnieuw besmet kunnen raken. De enorme effecten die in persberichten worden aangeprezen, 95% werkzaamheid van het vaccin, zijn veel kleiner in absolute aantallen, slechts 0,84% werkzaamheid. Door zich te laten vaccineren, zal een persoon het risico op infectie in de komende twee maanden met een kleine hoeveelheid verlagen. Wat er in de daaropvolgende maanden gebeurt is onbekend. We moeten er rekening mee houden dat hervaccinaties nodig zouden kunnen zijn.
Of men zich al dan niet moet laten vaccineren, hangt evenzeer af van de leeftijd en andere risicofactoren, zoals uw woonplaats, aangezien het overlijdensrisico meer dan 3.000 keer varieert tussen landen. Als je in Taiwan woont, zie ik geen goede reden om je te laten vaccineren. Maar laten we aannemen dat u in Denemarken woont en tussen de 50 en 59 jaar oud bent. In 2020 stierven 36 mensen in deze leeftijdsgroep aan COVID-19, dat is 1,1% van alle sterfgevallen. Het risico van een Deen uit deze leeftijdscategorie om aan COVID-19 te overlijden is dus slechts ongeveer 1% van zijn totale sterfterisico. Verreweg de meeste mensen die aan COVID-19 overlijden, hebben ernstige comorbiditeit. Als u dat niet heeft, is uw relatieve risico om te overlijden aan COVID-19 laag. Als u zich weinig met mensenmassa’s mengt, is uw risico nog veel lager.
Zult u zichzelf laten vaccineren?
Mensen in leidinggevende posities in Denemarken zijn naar voren gekomen op tv en verklaarden dat ze zich zullen laten inenten. Aankondigingen zoals deze hebben een enorme invloed op mensen. Daarom zorg ik voor een beetje balans door te verklaren dat ik geen coronavaccin zal nemen, althans nu niet. Ik ben 71 jaar maar ik ben nog in goede conditie en heb geen risicofactoren. Sommige mensen zullen me onverantwoordelijk noemen maar mijn beslissing is gebaseerd op de feiten. Ik zou het mezelf nooit vergeven als ik ernstig en onomkeerbaar schade zou oplopen door een coronavaccin. De situatie is totaal anders voor het mazelenvaccin, waarover we veel meer weten en waarvan ik denk dat we allemaal solidair moeten zijn met andere mensen om immuniteit voor de kudde te verkrijgen.
Hoewel u pleit om de vaccins gratis aan de mensen te verstrekken, gebeurt dit niet. Vreest u voor belangenvermenging?
Zeer zeker. Hoewel deskundigheid mogelijk is zonder tegenstrijdige belangen, is de reactie op de pandemie in het Verenigd Koninkrijk sterk afhankelijk van wetenschappers en anderen door de overheid aangestelde personen met verontrustende concurrerende belangen. Men stelt deelnemingen in bedrijven die diagnostische tests, behandelingen en vaccins voor COVID-19 produceren, vast. Door de overheid aangestelde ambtenaren zijn in staat wetenschap te negeren en zich over te leveren aan concurrentievervalsende praktijken die hun eigen producten en die van vrienden en medewerkers begunstigen.
De kans op corruptie is gigantisch, een voorbeeld illustreert de kwestie. In juli tekende de Britse regering met GlaxoSmithKline een deal voor een vaccin tegen het coronavirus voor een niet bekendgemaakt bedrag, waarmee 60 miljoen doses van een niet-geteste behandeling werden veiliggesteld die nog in ontwikkeling was. De belangrijkste wetenschappelijke adviseur van de regering is Sir Patrick Vallance, die van 2012 tot 2018 voorzitter was van onderzoek en ontwikkeling bij GlaxoSmithKline en aandelen in het bedrijf bezat ter waarde van £ 600.000. Verbazingwekkend genoeg ontkende de minister van Volksgezondheid toen hij hiermee werd geconfronteerd dat er sprake was van een belangenconflict, en toen hem werd gevraagd toen hij erover hoorde, zei hij: “Nou, ik wist er niets van totdat ik het in de kranten las.”
Toen Pfizer aankondigde dat zijn vaccin zeer effectief was, schoten de wereldwijde aandelen enorm omhoog en verkocht Pfizers CEO Albert Bourla 5,6 miljoen dollar aan aandelen. Mocht Bourla zijn aandelen een dag voor het persbericht verkocht hebben, had hij 0,8 miljoen dollar minder verdiend.
Geen wonder dat vaccins en andere medicijnen zo duur zijn. De prijzen van de vaccins werden door de Europese Commissie geheim gehouden met het flauwe excuus dat het de positie van de EU bij toekomstige onderhandelingen zou verzwakken. De Commissie heeft dit onzin-argument rechtstreeks overgenomen van de geneesmiddelenindustrie die er de voorkeur aan geeft dat alles topgeheim is. Als dat niet het geval was, zou er veel minder corruptie zijn.
Lees hier de Nederlandse vertaling van het hoofdstuk over Corona uit het boek van Gøtzsche.
