We worden de laatste weken weer overspoeld met berichten over de positieve werking van de griepprik. Het zijn de bekende verhalen, gebracht door meestal dezelfde mensen. Het herhalen van boodschappen is immers de kern van marketing – en marketing is nodig bij medicijnen die niet echt werken. De farmaceutische industrie weet heel goed dat hun medicijnen meestal niet werken en ook niet helpen.[i] Goede medicijnen hebben geen reclame en marketing nodig.
Wat is het geval met de griepprik? Mijn goede collega Tom Jefferson van het Centrum voor Evidence-Based Medicine in Oxford deed jarenlang onderzoek naar de effectiviteit van de griepprik bij de – toen nog onafhankelijke – Cochrane Collaboration. Jefferson is in 2018 gestopt met het updaten en bijwerken van zijn systematische literatuuroverzichten over de werkzaamheid en bijwerkingen van de griepprik.[ii]
Ik schreef hierover: ‘De huidige discussie wordt te veel gedomineerd door niet-deskundige politici, artsen met belangenverstrengeling en een falend overheidsbeleid. Jefferson concludeerde recent: ‘Onze samenvattende Cochrane-overzichten over de griepvaccinaties zijn een testimonium van het wetenschappelijke falen van de industrie en de overheden om de voor patiënten belangrijkste uitkomsten vast te stellen’. Onderzoek over vaccinaties wordt zinvol en geloofwaardig als er klinisch relevante uitkomstmaten worden bepaald, dus voor patiënten zinvolle en merkbare uitkomsten, zoals het voorkomen van morbiditeit, zoals ziekenhuisopnamen en pneumonie, en mortaliteit.’ [iii]
Dit is klare taal. Sinds 2008 zijn er geen goede gerandomiseerde onderzoeken gepubliceerd die de conclusie van Jefferson ontkrachten. Wel zijn er steeds meer mensen die zich niet met de griepprik laten vaccineren. Dus wordt de strijd van de vaccinatielobbyisten verhard. Hun campagne heet nu Beneden Peil,[iv] een bedenkelijk motto voor iets wat niet werkt en helpt. Ofschoon, het helpt natuurlijk wel de vaccinindustrie en de door de industrie gesponsorde lobbyisten.
Marketing
De industrie zit niet te wachten op goed onderzoek, want de uitkomsten daarvan vallen vrijwel nooit goed uit. Daarom jagen de grote farmaceutische producenten op mensen met onafhankelijke posities en meningen. De industrie sponsort liever artsen met financieel conflicterende belangen die niet zo kritisch zijn. Eén daarvan is Teddy van E, de Amersfoortse televisie-arts die het gedaan had gekregen dat zonder wetenschappelijk bewijs de jaarlijkse griepprik werd opgenomen in de standaard van het Nederlands Huisartsengenootschap (NHG) aan het eind van de 20e eeuw. Let wel: zonder enige wetenschappelijke onderbouwing.
Eerder heb ik over Teddy van E het volgende geschreven:
- Teddy van E is medeverantwoordelijk voor de dalende vaccinatiegraad bij jonge kinderen.
- Teddy is medeverantwoordelijk voor het afnemende vertrouwen in de wetenschap.
- Tevens is hij medeverantwoordelijk voor het dalende vertrouwen in de huisartsgeneeskunde.
- Teddy is tenslotte medeverantwoordelijk voor het ondermijnen van het vertrouwen in de op wetenschappelijk bewijs gebaseerde geneeskunde.
Wetenschap is te koop. Dan dat weet de industrie. De industrie weet ook dat ze daarvoor bij Teddy van E moeten zijn.[v] Van E was penningmeester van de ESWI, de European Scientific Working Group on Influenza (ESWI). Deze lobbygroep beoogt het bevorderen van de kennis over vaccins en medicijnen voor influenza, maar is niets anders dan een marketingclub van de industrie.
Maar Teddy heeft meer gesponsorde petten op. Zo is hij ook voorzitter van Influenza Stichting, dezelfde stichting die zich weer sterk maakt voor de griepprik.
Ab O was jarenlang voorzitter van de ESWI.[vi] Hij is er medeverantwoordelijk voor dat de criteria voor het uitroepen van een pandemie door de WHO zijn versoepeld. Beroemd zijn zijn uitspraken over de griepremmer oseltamivir (Tamiflu) in een programma van de VPRO Tegenlicht: ‘Je zou willen dat iedereen Tamiflu op zijn nachtkasje had staan.’
Makkelijk verdiend. Tegen de fabrikant van Tamiflu loopt een claim van 1,5 miljard Amerikaanse dollar in het kader van de False Claims Act.
René Héman, voorzitter van de artsenorganisatie KNMG, doet ook een duit in het zakje. Ook hij weet dat wetenschap te koop is. Hij roept iedereen op zich goed te laten informeren door betrouwbare bronnen als de GGD en huisarts. Artsen en andere zorgverleners staan klaar om vragen te beantwoorden en zorgen weg te nemen. Laten we er samen voor zorgen dat zoveel mogelijk mensen beschermd zijn tegen ernstige infectieziekten. Vaccineren redt levens.
Jaren geleden maakt deze arts zich onsterfelijk met zijn uitspraak dat elke arts zijn eigen afweging moest maken over het al dan niet vaccineren[vii]. Dat leidde tot een interessante reactie van collega-arts Bert Keizer in een column in Trouw: ‘Dat kunnen de meeste artsen niet. Ik reken mezelf tot deze overweldigende meerderheid. Je eigen afweging maken betekent rond de griepprik dat je een paar weken moet spitten in de literatuur, waarna je de onderzoeksgegevens moet zien te beoordelen op hun waarde. De overgrote meerderheid van de artsen kan dat niet, of nauwelijks, of een beetje. Daarom vertrouwen we op epidemiologen die wel wekenlang spitten en de juiste afweging kunnen maken…
Dat hij gegeven blijft worden (ikzelf heb ook dit jaar weer de vergeefse oproep van mijn huisarts ontvangen) is het gevolg van het onvermogen van artsen om hun eigen afweging te maken en die te onderbouwen. Ze blijven hangen in vage noties in de trant van ‘je kunt nooit weten, baat het niet het schaadt nauwelijks’ et cetera. Overwegingen die niet thuishoren in een vaccinatiedebat…
Men dringt al jaren aan op een onderzoek, waarin een aantal mensen de prik wel, en een aantal de prik niet krijgt, om te zien of dat wat uitmaakt. U gelooft het niet, maar dat onderzoek wordt tegengehouden door de bewering dat de mensen die de prik niet krijgen daarmee een veel te groot gevaar lopen. Maar dat wilden we nou juist aangetoond hebben.’ [viii]
Conclusie
De griepprik werkt niet, maar de industrie en haar lobbyisten laten geen mogelijkheid ongebruikt om deze zinloze ingreep voor het voetlicht te brengen. De middelen die zij inzetten worden steeds heftiger. De reden is dat zij ook wel in de gaten hebben dat de hele coronavaccinatiecampagne het aanzien van de industrie en haar lobbyisten in diskrediet heeft gebracht.
Volgens goed Freudiaans gebruik draai je dan de feiten om en richt je de aanval op degene die jou niet geloven. Maar ook dit zal niet lukken, je kunt niet eeuwig doorgaan met het misleiden van mensen.
Een ander punt is dat de lobbyisten de industrie wel graag een handje willen helpen op de op wetenschappelijk bewijs gefundeerde geneeskunde, de Evidence Based Medicine (EBM) , in een kwaad daglicht te stellen. En daarvoor zijn ze aan het goede adres bij Teddy van E, het wetenschappelijk genie uit Amersfoort.
Maar het zal ze niet lukken, gewoon omdat ze niet slim genoeg zijn. En de leuze voor onze tegencampagne zal zijn: Wetenschap is te koop. Teddy van E helpt u ermee.Het is om deze reden dat Teddy van E de ideale kandidaat is voor directeur van het Centrum Wetenschapsinformatie van demissionair wetenschapsminister Robbert Dijkgraaf.
[i] Bijl, D. Het pillenprobleem [herziene uitgave]. Amsterdam: AUP, 2020.
[ii] Jefferson, T. et al. (2018). Why have three long-running Cochrane Reviews on influenza vaccines been stabilized? London: Cochrane Community.
[iii] Bijl, D. Griep. Prikken, slikken of heel voorzichtig niets doen. Utrecht: Uitgeverij De Graaf, 2020.
[iv] https://influenzastichting.nl
[vii] Héman, R. Medisch Contact, 11 november 2019.
[viii] Keizer, B. Trouw, 22 november 2019.
