Tijdens het symposium Lack of Scientific Freedom op 24 en 25 oktober 2022 in Kopenhagen nodigde Erwin Annys me uit om bij de presentatie van zijn boek Factcheck Neen in Mechelen aanwezig te zijn. Op een zonovergoten donderdag 1 december reden wij naar Mechelen om die boekpresentatie van Erwin Annys bij te wonen. Het werd een memorabele avond.
Niet iedereen zal het verhaal achter het boek kennen. Erwin is een gewaardeerde KNO-arts, gespecialiseerd op het gebied van oncologie. Hij was de drijvende kracht achter een succesvolle maatschap KNO-heelkunde en het Hoofd-Hals Centrum in Vlaanderen. Naarmate de pandemie vorderde, verbaasde Annys zich in toenemende mate over de maatregelen en besluiten die de overheden en artsen in veel Westerse landen – en met name ook in België – namen. Ze waren steeds vaker niet wetenschappelijk onderbouwd en richtten naast meer en meer wetenschappelijke ook maatschappelijke schade aan.
Erwin Annys kreeg het steeds moeilijker de zaken op een rij te krijgen. Uiteindelijk besloot hij zijn praktische werk als arts te staken en zijn maatschap en het ziekenhuis de rug toe te keren – met pijn in het hart. Hij was een veelgeprezen arts met hart voor zijn patiënten. Maar zijn besluit stond vast.
Onmiddellijk na zijn vertrek schreef hij de emoties en de ervaringen van de afgelopen jaren van zich af om zijn patiënten in te lichten. Op aanraden van zijn vrouw maakte hij er een boek van, in de hoop dat het zoveel mogelijk mensen de ogen zou openen. Dat resulteerde uiteindelijk in de boekpresentatie.
Erwin stond uitvoerig stil bij de ontwikkelingen en met name zijn eigen ontwikkeling. De aanvankelijke onrust na het uitroepen van de pandemie sloeg daarna om in verbazing en afschuw over de genomen maatregelen. Hij begrijpt veel van zijn collega’s niet die proberen de maatregelen te onderbouwen met onzinnige en inhoudsloze argumenten. Het belangrijkste was echter dat hij niet goed meer als arts kon functioneren omdat er elementaire veranderingen kwamen in de arts-patiëntrelatie. Dat werd voor hem onverteerbaar.
Lieven Annemans, hoogleraar gezondheidseconomie in Gent, sprak Erwin toe: “Er zijn verhalen en er zijn verhalen die moeten verteld worden. Dit boek brengt een verhaal dat moest verteld worden. Het is de getuigenis vanuit de eerste hand, vanop de eerste rij. Een getuigenis van een arts die vanaf dag 0, in een ruimtepak getooid, samen met zijn collega’s artsen, verpleegkundigen en andere zorgverleners, in de weer was om mensen die geveld waren door COVID-19 te helpen. In een sfeer van solidariteit, creativiteit en flexibiliteit (iets wat we het voorbije decennium geleidelijk aan hebben zien verloren gaan in de zorg). Een arts die ook veel mensen heeft zien sterven aan de kwalijke gevolgen van de ziekte, en dus alles behalve een ‘corona-scepticus’ kan genoemd worden.
Maar gaandeweg ondervond hij dat de aanpak van de meeste beleidsmakers en de experten die het voor het zeggen hadden niet de juiste was. Dit verhaal is dan ook een relaas van een proces waarin de auteur – Erwin – rondom zich steeds meer dingen zag gebeuren die geen steek hielden.”
Annemans beschrijft een aantal maatregelen die in België werden genomen: “Wat betreft die absurde maatregelen: pastoors die kindjes doopten vanop afstand met een waterpistool.”
Hij vervolgt: “Zij die tegen het fanatieke beleid ingingen, en er onder andere op wezen dat een goed volksgezondheidsbeleid naar alle aspecten van gezondheid kijkt, werden monddood gemaakt of onmiddellijk in diskrediet gebracht. Erwin geeft in zijn boek terecht aan dat dit een zeer gevaarlijke situatie creëerde voor het algemeen belang en de vooruitgang van onze samenleving bedreigt.”
“In zijn ziekenhuis zag Erwin met lede ogen aan dat de meeste van zijn artsen-collega’s zich ofwel fanatiek ofwel heel onverschillig gedroegen, maar bij navraag zelfs niet konden uitleggen hoe die inentingen nu precies werken. En het is precies die werking die ook verantwoordelijk is voor alle nevenwerkingen. En die komen in veel grotere getale voor dan wat men wil laten uitschijnen. De rapportering van nevenwerkingen in ons land is een lachertje.”
Erwin belichtte in zijn voordracht enkele kenmerkende dwalingen en gaf vooruitzichten. “Wat we meemaken is voor een groot stuk de teloorgang van de arts-patiëntrelatie, gekaapt door een medisch-industrieel complex. De essentie en het mooie aan geneeskunde, de roeping van zovele zorgverleners, wordt ernstig bedreigd. Het falen van de vaccins werd zelfs aangewend om nog meer te vaccineren, een derde prik, een vierde. Ik ken geen enkel medicijn dat onvoldoende werkzaam was en na deze vaststelling nog meer werd toegepast.”
“En zelfs voor de critici van dit alles heeft de farmaceutische industrie een oplossing. Psychofarmaca kunnen deze afgedwaalde geesten helpen. Bij voorkeur gedwongen. Moeten wij als kritische artsen binnenkort collocatie vrezen? Denk aan al die angstige mensen waarvoor de beperkende overheidsmaatregelen niet streng genoeg konden zijn, waarvoor repressie, segregatie en discriminatie plots aanvaardbaar werden ten behoeve van het hogere doel van massavaccinatie.”
Erwin Annys sloot zijn verhaal af met wat positiviteit en hoop. “We hebben een bijzondere tijd meegemaakt van groteske irrationaliteit, van segregatie, polarisatie en censuur voor mensen die zich niet wensten over te geven aan angst, dwangmaatregelen en irrationaliteit. Kortom, een duistere periode… Er is nog veel werk aan de winkel. Het zijn mensen zoals jullie die allemaal veel inspanningen hebben gedaan en nog altijd doen. Die opkomen voor een betere maatschappij. Jullie waren de sterretjes in de duisternis. Er is ook iets positiefs aan duisternis, in de duisternis zie je de sterretjes veel beter, in duisternis worden ze zichtbaar, je herkent ze en ze schitteren nog mooier. Die sterretjes weten nu beter wie ze zijn, waar ze voor staan en wat ze aan elkaar hebben. Aan het eind komt alles goed.”
Op het symposium in Kopenhagen werd meermalen gerefereerd aan uitspraken van de Amerikaanse cultureel antropoloog Margaret Mead. “Never doubt that a group of thoughtful, committed citizens can change the world. Indeed, it is the only thing that ever has.’” Erwin Annys behoort tot deze groep ‘committed citizens’.
Binnenkort verschijnt op OverNu een inhoudelijke recensie van Annys’ boek.
