Dertig jaar geleden richtten onafhankelijke onderzoekers de organisatie Cochrane Collaboration op. Het bestond uit artsen, onderzoekers, statistici en methodologen. In die tijd was de farmaceutische industrie al druk doende met het infiltreren van de geneeskunde, het onderwijs voor artsen in opleiding en het bespelen van de publieke opinie. De oprichters van Cochrane beoogden echter het beste wetenschappelijke bewijs voor diagnostische testen en behandelingen op een rij te zetten. De naam van de organisatie is ontleend aan Archie Cochrane, een Schotse arts en pionier op het gebied van de Evidence-Based Medicine (EBM). Cochrane-analyses kregen de naam van ‘best available evidence’.
Zoals de farmaceutische industrie dat wel vaker doet, vonden onderzoekers met conflicterende belangen manieren om zitting te nemen in Cochrane. Dat dit de onafhankelijkheid van de organisatie niet ten goede kwam, is evident. De organisatie is in moreel en wetenschappelijk opzicht in verval geraakt.[1]
Eerder hebben wij bericht over de poppenkast die werd opgevoerd rondom de analyse van het effect van mondkapjes bij de bestrijding van de pandemie. Nu is er weer het één en ander te doen rondom de analyse van de werkzaamheid en bijwerkingen van coronavaccins door Cochrane. De Australische onderzoeksjournalist Maryanne Demasi, adjunct-directeur van het Institute for Scientific Freedom, schreef er een interessant artikel over.
Cochrane’s vaccinreview
De Cochrane-review analyseerde 41 gerandomiseerde onderzoeken met in totaal ruim 400.000 personen zonder corona-infectie waarin het effect van vaccinaties werd onderzocht. De meeste onderzoeken duurden niet langer dan 2 maanden. De Cochrane-onderzoekers concludeerden met een hoge mate van zekerheid dat de meeste vaccins symptomatische Covid-19-infecties verminderden en sommige zelfs ernstige ziekte. Ook stelden zij vast dat er waarschijnlijk weinig verschil is tussen de vaccins en de gebruikte placebo’s wat betreft ernstige bijwerkingen.
Kritiek
In een beschouwing van de Cochrane-review uitten Peter Doshi et al. ernstige kritiek. Doshi et al. zijn dezelfde onderzoekers die de cruciale mRNA-onderzoeken opnieuw analyseerden en ontdekten dat er één extra ernstige nadelige uitkomst (serious adverse event, SAE) optrad voor elke 800 mensen die met een mRNA-vaccin waren gevaccineerd. Dit is in tegenspraak met de review van Cochrane, die concludeert dat er ‘weinig of geen verschil is in SAEs in vergelijking met placebo’.
Doshi et al. wijzen op belangrijke tekortkomingen in de Cochrane-review die de tegenstrijdige bevindingen zouden kunnen verklaren.
In de onderzoeksrapporten van Moderna staan bijvoorbeeld bij ‘serious adverse events’ ook ‘events’ die het gevolg waren van Covid-19. Die kwamen vrijwel uitsluitend voor bij de ontvangers van een placebo. Cochrane heeft deze gegevens niet verwijderd voordat het de SAE’s van het Moderna-vaccin analyseerde. De resultaten van die analyse stellen de schade door het vaccin daarom rooskleuriger voor dan ze in werkelijkheid was.
De Cochrane-review laat ook zien ook dat het absolute verschil in het de incidentie van ernstige bijwerkingen tussen de meeste Covid-vaccins en een placebo ‘minder dan 5/1000 deelnemers was’. Dat komt overeen met 1 op de 200 mensen. Dat is niet zeldzaam. Deze bevinding is onverenigbaar met Cochrane’s conclusie dat er ‘weinig of geen verschil’ is tussen de kans op SAE door Covid-vaccins en door placebo’s.
Volgens Doshi et al. is een andere tekortkoming in de Cochrane-review het ‘samengestelde eindpunt’ dat wordt gebruikt om ‘ernstige of kritieke Covid-19’-gevallen te categoriseren. Ze wijzen erop dat het eindpunt veel deelnemers bevat die in werkelijkheid niet ‘ernstig of kritiek’ waren.
Er was ook een probleem met de manier waarop ‘Covid-19-gevallen’ werden geteld in de onderzoeken. Dit probleem werd overgedragen naar de Cochrane-review toen het bewijs werd gesynthetiseerd. De sponsors van de studie wachtten 1 week (Pfizer) of 2 weken (Moderna) na dosis 2 voordat ze Covid-gevallen telden. Anders gezegd, Covid-gevallen werden pas 4 of 6 weken na toediening van dosis 1 geteld. Het niet meetellen van Covid-gevallen in de 4-6 weken na dosis 1 is volgens Doshi et al. ‘bijzonder zorgwekkend’ omdat er zeer weinig follow-up-tijd was voordat de fabrikanten besloten de blindering van de onderzoeken op te heffen en het vaccin aan de placebogroep aan te bieden (mediane follow-up 2 maanden na dosis 2).
Weer een ander probleem is het feit dat de mRNA-vaccins zeer ‘reactogeen’ waren en waarschijnlijk de deelnemers ‘deblindeerden’. Dat vertekende de onderzoeksresultaten. Mensen in de vaccingroep namen bijvoorbeeld meer medicijnen om hun koorts na de behandeling te verlagen dan degenen die een placebo namen, waardoor ze gemakkelijker konden raden welke behandeling ze hadden gekregen.
De Cochrane-review stelt ook dat het ‘onduidelijk is of en hoe de vaccinbescherming in de loop van de tijd afneemt’ en dat het bewijs in hun review ‘up-to-date is tot november 2021′. Doshi et al. zeggen echter dat dit onjuist is. De Cochrane-review bevat ook een artikel waarin Pfizer in feite aantoonde dat de werkzaamheid tegen Covid-19 in de loop van de tijd afneemt – de werkzaamheid van het vaccin was afgenomen tot 84% ≥4 maanden na dosis 2.
Ten slotte hadden de onderzoeken die in de Cochrane-review werden geanalyseerd voornamelijk betrekking op gezonde mensen die nog nooit aan het virus waren blootgesteld. Dit betekent dat de geclaimde werkzaamheid niet langer van toepassing is op de mensen die zijn hersteld van enkele of meervoudige infecties. Op dezelfde manier zijn de onderzoeken niet van toepassing op zwangere vrouwen of immuungecompromitteerde mensen. Dit werd niet benadrukt door de Cochrane-reviewers, ondanks dat het een belangrijke beperking is.
Reactie van Cochrane
De commentaren van Doshi et al. zijn naar de eerste auteur van de review gestuurd, Isabelle Boutron, een hoogleraar epidemiologie aan de Université Paris Cité en directeur van Cochrane France. Zij gaf aan dat ze meer tijd nodig heeft om te antwoorden. Eerdere ervaringen van commentaren van Doshi op Cochrane-reviews doen vrezen dat dit wel eens jaren zou kunnen duren.
Besluit
Tot zover het artikel van Maryanne Demasi.
Cochrane was een organisatie die liet zien wat onafhankelijke onderzoekers met vrijwillig en onbetaald werk konden bereiken met hun speurwerk, namelijk het synthetiseren van ‘the best available evidence’. En dat was een boodschap die de industrie niet welgevallig was. De meeste medicijnen werken niet of onvoldoende en de bijwerkingen zijn ernstiger dan fabrikanten en registratieautoriteiten ons willen laten geloven. Het is zeer spijtig en bedroevend dat de infiltratie van onderzoekers met conflicterende belangen gepaard ging met moreel verval en wegebbende geloofwaardigheid van dit initiatief.
Deze boodschap is nog steeds zeer actueel, de politiek en de overheid legt deze stelselmatig naast zich neer. Zou dat in het belang van de volksgezondheid zijn?
[1] Gøtzsche PC. Death of a whistleblower and Cochrane’s moral collapse (2019). People’s Press; Gøtzsche PC. The decline and fall of the Cochrane empire (2022). Freely available. Institute for Scientific Freedom.
Tijdens de coronapandemie zijn in Nederland de democratie, de wetenschap, de journalistiek en de rechtspraak zwaar beschadigd. In ons recent verschenen boek Landverraad beschrijven we hoe dit is gebeurd. Met liegen, vergeten, bedriegen, nog eens liegen, overdekken met het tegendeel, opnieuw liegen, bluffen, vergeten en gedaanteverwisselingen hebben de neoliberalen ons land gesloopt.
Landverraad kost € 20. U kunt hier een gesigneerd exemplaar bestellen. Meer over Landverraad leest u hier.
