Een Duitse hoogleraar pathologie liet deze maand in verschillende kranten optekenen dat 30 tot 40 procent van de mensen die kort ná een coronavaccinatie waren gestorven, ook daadwerkelijk dóór het vaccin lijken te zijn gestorven. Een politiek bommetje. Bestaan er inderdaad vaccinatiedoden? En wat weten we van overleden coronapatiënten?
Het contrast kan haast niet groter. Stapels boeken, vellen papier en stukjes menselijk weefsel maken het kantoor van hoogleraar pathologie Paul van der Valk in het Amsterdam UMC op de locatie van het voormalige VUMC tot de clichématige werkplek van een door sores overstelpte professor, maar tegelijkertijd draagt hij een casual T-shirt, gouden ringen en hippe lakschoenen.
Hugo de Jonge-schoenen? Van der Valk lacht de suggestie weg.
Hij kan het zich veroorloven. Als patholoog verricht hij monnikenwerk in een kamer, ver weg van de ziekenhuisbedden en meestal zonder direct contact met patiënten. “Ik krijg bijvoorbeeld een piepklein stukje weefsel van 1 bij 1 millimeter en moet dan vertellen wat er aan de hand is.” Op tafel ligt een stukje huid. Kanker, dacht men. Maar deze patiënt bleek fillers te hebben en kreeg daardoor complicaties. Loos alarm. “Dat soort diagnostiek is 60 tot 70 procent van ons werk, met daarnaast nog onderzoek.”
Corona
Begin 2020 kwam ineens een kans die ”bijna te mooi was om waar te zijn”, vertelt Van der Valk over de eerste maanden van de coronapandemie. “Niemand wist wat corona was. Een virus. Het begint in de longen. Maar wat nog meer?” Een onontgonnen goudmijn voor wetenschappers. Kennis van pathologen was broodnodig. Zij gingen sectie plegen. In totaal zijn in het VUmc dertig coronapatiënten onderzocht.
“De longen zijn een slagveld”, zegt Van der Valk over coronapatiënten.
Hij wijst op een vergrootte afbeelding van een longblaasje. We zien bolletjes. Dat zijn witte bloedcellen, actief bij de afweer. Ook het aantal CD4+-cellen die betrokken zijn bij coördinatie van een afweerreactie, neemt schrikbarend snel toe. “Het lijkt erop dat ze andere cellen opjutten om actief te worden. Daardoor zie je een ander type immuuncellen waarvan grote aggregaten ontstaan.”
Hersenen
Ondertussen krijgen ziekenhuispatiënten last van concentratieverlies. Geheugenstoornissen. Reuk en smaak verdwijnt. In de hersenen gebeurt dus ook “van alles en nog wat”, werd al snel duidelijk.
“Kijk”, zegt Van der Valk wijzend op een presentatie met foto’s van een stuk weefsel. “In de hersenen horen überhaupt geen witte bloedcellen te zitten. Maar je ziet ze wel. In groepjes. Daarnaast vormen zich weer die aggregaten. Echt een waanzinnige activatie van de afweer.” De bruine afweercellen zijn “een soort schildwachten die extra waakzaam worden als ze geprikkeld raken”, maar dit is een heus leger. “Dit hebben we nog nóóit gezien. En het zit door de hele hersenen.”
Overreactie
Tijdens de eerste golf geeft het ziekenhuispersoneel alles voor de patiënten, maar in die eerste golf weet eigenlijk niemand welke behandeling de juiste is, zegt Van der Valk. De ziekenhuizen improviseren. Pas later komt dexamethason naar voren, een middel dat de hevige overreactie van het immuunsysteen, zoals in de hersenen te zien is, onderdrukt. Een gamechanger. “Vermoedelijk zorgt die overreactie van het immuunsysteem, met de bruine vlekken die je ziet, voor veel van de schade. Toen in de tweede golf met dexamethason werd behandeld, zag je veel minder complicaties.”Voor de duidelijkheid: die schade in de hersenen is niet de doodsoorzaak. Deze patiënten sterven vaak aan bloedklontering. Maar het geeft een uniek beeld van de problemen die iedere doorsnee coronapatiënt kan hebben.
(Even tussendoor: volg de de nieuwsbrief.)
Van der Valk zelf had in februari 2020 corona. Hij moest zelfs worden opgenomen in zijn eigen ziekenhuis, terwijl sommige politici volhouden dat het slechts om een griepje gaat. “Ja, dat vind ik echt verschrikkelijk”, zegt Van der Valk. “Het is zo anders. Wij zien mensen die van corona zijn hersteld. Die gaan naar huis. En de volgende dag worden ze dood gevonden.” Een longembolie, blijkt dan later. “Niet alleen de afweer, ook de stolling raakt zo ontzettend ontregeld. Dat heb je niet met griep.”
Bloedstolling
Problemen met bloedklonteringen en -stollingen zijn de belangrijkste doodsoorzaak bij coronapatiënten, zegt Van der Valk. Hoe werkt dat? “Witte bloedcellen gooien een soort net uit. Daarmee worden bijvoorbeeld bacteriën gevangen. Maar dit mechanisme kan ook geactiveerd worden terwijl er geen ziekteverwekker in de buurt is, waardoor rode bloedcellen en bloedplaatjes in het netje van de witte bloedcel verstrikt raken. Zo ontstaan stolsels.” In zijn eigen longen had hij ook bloedstolsels, waardoor zichtbaar werd hoe zijn longweefsel afsterft. “Daar schrik je toch van. Die verschrompelde stukjes long moeten daarna herstellen. Dat duurt even.”
Zo’n bloedpropje kan echter ook dodelijk zijn, zowel in de longen als in de hersenen, als het op de verkeerde plek komt te zitten.
In het ziekenhuis is nóg een doodsoorzaak bekend: de behandeling zelf. “Op de intensive care worden mensen beademd, maar de lucht die je in hun longen blaast, bevat vaak bacteriën. Die kunnen zorgen voor infecties.” In de eerste golf werd iedere patiënt aan de beademing gelegd (intubatie) en meerdere internisten waarmee OverNu spreekt, blikken daarop terug als een fout. “Dat klopt”, zegt ook Van der Valk. “Mensen sterven soms aan secundaire afwijkingen vanwege de behandeling. Maar het probleem is: mensen zijn echt ongelofelijk benauwd. Ik heb het zelf ook gemerkt. Dat is heel angstig. Je zuurstofverzadiging in het bloed daalt ineens met 20 procent, je gaat diep ademen, maar dat helpt niet. Sommigen gaan waanzinnig paniekeren. Soms is er dus geen andere keuze.”
Duitse ‘explosie’
Tot zover de coronadoden. Aanleiding om professor Van der Valk op te zoeken zijn brisante uitspraken van een Duitse hoogleraar. Deze Peter Schirmacher, directeur van de pathologie-afdeling van de universiteit van Heidelberg, had financiering van de staat gekregen en onderzoekt zowel doden besmet met het coronavirus als mensen die stierven na vaccinatie.
Van de mensen die na vaccinatie stierven, en die hij heeft onderzocht, is bij 30 tot 40 procent een causaal verband aannemelijk, schrijven Die Zeit en Die Welt.
Tekst loopt verder onder tweet.
"Mehr als 40 Menschen habe man bereits obduziert, die binnen zwei Wochen nach einer Impfung gestorben sind. Schirmacher geht davon aus, dass 30 bis 40 Prozent davon an der Impfung gestorben sind. Die Häufigkeit tödlicher Impffolgen …unterschätzt".https://t.co/2JzuDlzfXV
— Arthur Lauper (@Suizaya) August 18, 2021
Het aantal vaccinatiedoden wordt onderschat en moet beter worden onderzocht, aldus Schirmacher in wat de kranten een ‘politiek explosieve uitspraak’ noemen. Wat klopt er van zijn verhaal? En wat weten we over de coronadoden?
Vaccinatiedoden
OverNu interviewde eerder nabestaanden van drie mensen die kort na vaccinatie stierven. Als we zouden afgaan op de bevindingen van de Duitse patholoog, zou, statistisch gezien, een van hen een ‘vaccinatiedode’ moeten zijn. Tegelijkertijd, zo houden we Van der Valk ook voor, lijkt van oversterfte sinds de vaccinatiefase geen sprake meer. Als er ‘vaccindoden’ zijn, dan vallen ze niet en masse.
“Veel mensen die deze informatie over die 30 procent vluchtig lezen, zullen het interpreteren als: een derde van de gevaccineerden gaat dood. Dat is natuurlijk niet zo. Er is geen oversterfte”, benadrukt Van der Valk. “Maar aangezien slechts weinig mensen vlak na vaccinatie overlijden, is het niet uitgesloten dat van die groep wel een significant percentage direct of indirect door vaccinatie sterft. Al moet je dat wel eerst bewijzen.” De kans om ernstig ziek te worden door vaccinatie is nog steeds “superveel kleiner” dan de kans om ziek te worden door corona, zegt Van der Valk er meteen bij. “Ik heb me laten vaccineren, voor mij een no-brainer.”
Spike-eiwit
Als sommige mensen toch door vaccinatie sterven, waarom dan? De nabestaanden wijzen erg naar de spike-eiwitten. Hoogleraar Van der Valk heeft een eigen suggestie. “Mijn vraag zou zijn: zou het kunnen dat de antistoffen die je aanmaakt tegen het virus, en dus ook tegen het vaccin, voor problemen zorgen?”
Er is nog een verschil tussen antistoffen. Aan de buitenkant van het coronavirus zitten verschillende eiwitten. Zo kan je lichaam het virus herkennen. Wie wordt besmet met corona, gaat antilichamen tegen alle eiwitten aanmaken. Slechts één van die eiwitten, het spike-eiwit, wordt gebruikt voor de vaccins. “Dus je gaat alleen antilichamen aanmaken voor dat ene spike-eiwit”, aldus Van der Valk. “Als die antilichamen ietsjes meer neiging hebben om het immuunsysteem een beetje meer op te jutten, wat het probleem is bij corona, dan zou je een verklaring hebben voor een vergelijking tussen het vaccin en het virus.”
Onderzoek
De Duitse hoogleraar kreeg in Die Welt steun van de voorzitter van de obductie-groep van de Vereniging van Duitse Pathologen. Die stelde dat er te weinig onderzoek wordt gedaan naar mogelijke vaccinatiedoden: “Men weet nog niets.” Als OverNu met een bekende Nederlandse patholoog belt, zegt hij dat slechts “een handjevol” mensen in Nederland wordt onderzocht. “We hebben dus géén idee”, aldus deze wetenschapper die niet herkenbaar wil worden opgevoerd.
Meer onderzoek? “Ja, dat zou ik ook aanraden”, reageert hoogleraar Van der Valk. “Wij hebben een paar mensen onderzocht die binnen korte tijd na vaccinatie plotseling neervielen. Een aantal daarvan had een hartinfarct. Maar er was ook erge aderverkalking te zien. Soms niet eens stolsels, enkel scheuringen van het bloedvat. Dus het lijkt ons de grootste kans dat het niet met vaccinatie te maken heeft.”
Toch is dat verband ‘onwijs moeilijk’ uit te sluiten, zegt Van der Valk. En tegelijkertijd net zo lastig te bevestigen. “Daarom vind ik zo’n getal als 30 tot 40 procent noemen, wel moeilijk. Wanneer is iets gelinkt aan vaccinatie? Ik zou het niet kunnen zeggen. Dan zou je echt véél meer mensen moeten onderzoeken. Op basis van onze getallen is eigenlijk geen conclusie te trekken.”
Lees ook: Vaccins en bijwerkingen: overwegingen over causale relaties
In het algemeen wordt er ‘teleurstellend weinig’ aan obductie gedaan, aldus Van der Valk. Ook de voorzitter van de Nederlandse Vereniging Voor Pathologie (NVVP) hoogleraar Jos Bart van het UMC Groningen vindt dat. “Het aantal onverwachte bevindingen ligt nog altijd in de orde van 20 tot 30 procent, voor een deel onverwachte doodsoorzaken en voor een ander deel onverwachte nevenbevindingen”, zo luidt de conclusie over het gehele werkveld van pathologen. Meer obductie, dus, zoals ook de Duitse voorzitter opperde. Is dat niet een beetje wij van wc-eend? Nee, zegt hoogleraar Bart. “Het aandeel van obducties in het totaal van ons vakgebied ligt maar op 1 procent. Eigenbelang lijkt mij dus niet zo’n sterke rol te spelen.”
Hoewel voorzitter Bart zich enkel in algemene termen uitdrukt, pleit VUMC-hoogleraar Van der Valk ook specifiek voor meer onderzoek naar overlijdensgevallen na vaccinatie. “Ook omdat je een signaal afgeeft: we kijken er serieus naar als iemand plots overlijdt. Dan zijn mensen misschien meer geneigd om het risico te accepteren. Want voor de goede orde: vergeleken met bijvoorbeeld deelname in het verkeer, wat we allemaal doen, is risico volgens mij heel klein.”
Lees meer onderzoek, analyses en interviews door je te abonneren op de gratis nieuwsbrief (klik hier).
Foto’s: OverNu, Isaac Quesada via Unsplash.
