Op 25 zaterdag februari jl. vond de presentatie plaats van het nieuwe boek van Bob de Wit: Democratie 4.0. De ondertitel luidt: Opnieuw uitvinden van democratie voor het bouwen van een Glokale Burgersamenleving in Society 4.0. De boekpresentatie vond plaats in de voormalige Oude Jacobuskerk Op Hodenpijl in Schipluiden en werd opgeluisterd met voordrachten, discussies en muziek.
Inleiding
De kern van het betoog van Bob de Wit is dat we in een overgangsfase zitten van het industriële tijdperk naar het digitale tijdperk. Die overgangsfase gaat gepaard met allerlei problemen, waaronder die met de democratie. De democratie piept en kraakt in al zijn voegen. Overheid, parlement en de rechterlijke macht pogen met alle middelen te verbloemen dat het niet goed gaat en proberen met reparaties de zaken op de rails te krijgen. Maar dat lukt ze niet, iedereen kan het aanschouwen. Bob geeft ze nog enkele jaren.
Behalve Bob de Wit spraken ook enkele andere deskundigen. Bert Blase, oud-burgemeester van Hardinxveld-Giessendam, Vlaardingen en Heerhugowaard sprak over ‘De noodzaak en urgentie om onze democratie van onderop op te bouwen’. Blaise is initiatiefnemer van Code Oranje, een politieke beweging die meer zeggenschap voor de burger wil door bindende referenda, burgertoppen en een burgerjury voor elk ministerie.
Brian de Mello, hoofdredacteur van The Optimist, is econoom, personal coach, ondernemer, marketeer, maar vooral een optimist. Hij sprak over ‘Optimistisch blijven in een wereld die aan verandering toe is’.
Ten slotte Ivar Hermans, actief lid van Society 4.0 België, is medeauteur van ‘Democratisch ondernemen in de regio’: de praktische invulling van ‘Democratie 4.0’ voor een nieuwe democratie in de regio’s van Society 4.0. Hij sprak over ‘Nieuwe democratie op regionaal niveau met Democratie 4.0.’
Blbx.nl heeft een video-impressie van de boekpresentatie gemaakt, zie deze link: https://rumble.com/v2b8qkc-reportage-boekpresentatie-democratie-4.0-want-het-huidige-systeem-is-uitgew.html
Het moet anders
De lezingen lieten een impressie achter van een optimistische toekomst die met de inzet van velen is te realiseren. In één van mijn volgende bijdragen geef ik een recensie van het boek Democratie 4.0.
Nu wil ik vooral ingaan op één van de opmerkelijkste en wellicht belangrijkste elementen die Bob de Wit naar voren bracht. En dat is de Private Merit Score, de PMS. Dit vind ik een element dat snel nadere uitwerking behoeft. In China controleren de dictators van de Communistische Partij in toenemende mate de burgers met middelen die de vrijheid van het individu alsmaar meer inperkt, het Social Credit System (SCS). Deze niet-gekozen, niet-democratische dictatoriale bestuurders bepalen dus wat de burgers wel of niet mogen doen anders verliezen ze bepaalde rechten.
Er komen signalen uit Brussel dat de Europese Commissie meerdere van deze elementen van het SCS wil overnemen en incorporeren in de Europese Unie. Zoals bekend zijn de leden van de Europese Commissie niet rechtstreeks gekozen en de voorzitter, Ursula von der Leyen, al helemaal niet. Er dreigt eenzelfde situatie te ontstaan als in China: niet-gekozen leiders gaan bepalen hoe burgers zich hebben te gedragen. Dit betekent het einde van de democratie en het einde van de burgerrechten.
In mijn ogen, en in die van vele anderen, is dit een uiterst onwenselijke situatie die we niet moeten willen en zeker niet moeten accepteren. De huidige coalitiepartijen geven geen enkel signaal af dat ze deze situatie afkeuren dan wel andere initiatieven ontwikkeld hebben.
Met de PMS leggen niet de machthebbers de burgers op wat ze moeten doen, maar bepalen de burgers aan welke eisen de potentiële machthebbers moeten voldoen om de burgers te mogen vertegenwoordigen.
Wat is de PMS?
Ik citeer hieronder met toestemming van de auteur passages uit paragraaf 2.3: Uitsluiten van corruptie: ‘Public Merit Score’.
In een democratie zijn politici en ambtenaren dienstbaar aan de bevolking, met een controlerende en corrigerende taak en een dienstverlenende taak. In toenemende mate richten politici en ambtenaren zich op de controlerende en corrigerende taak en minder op de dienstverlenende. Diplomatiek geformuleerd schrijft de Nationale Ombudsman: ‘De overheid staat met zijn rug naar de burger’. Sociaal & Groen verwoordt het scherper: ‘De overheid is doorgeslagen in het autonome machtsdenken en vooral met zichzelf bezig. De overheid heeft zich ontwikkeld tot een anti-burger instelling, er is een burger-vijandige overheid ontstaan’.
Politici en ambtenaren kenmerken zich vaak als ‘publieke leiders’, dit verwijst vooral naar hun controlerende en corrigerende taak. Voor de belangrijke dienstverlenende taak zijn zij vooral dienaren van het volk. Zij vertegenwoordigen burgers en publieke belangen, en zijn daarom vooral Publieke Dienaren. Vanwege het grote maatschappelijke belang van deze publieke dienaren is daar de voorwaarde aan verbonden dat de kandidaat van onbesproken gedrag is: burgers moeten erop kunnen vertrouwen dat de publieke dienaren deugdzame burgers zijn, zonder dubieus verleden, conflicterende (commerciële) belangen, of een dubbele agenda. Om de kans op deugdzame publieke dienaren te maximaliseren moet de kandidaat er in Democratie 4.0 akkoord mee gaan dat een ‘Publieke Deugdzaamheid Score’ (in het Engels Public Merit Score of PM Score) wordt bepaald, waarin alle gedragingen en activiteiten worden gewogen in een score. Alleen burgers met een hoge PM Score mogen zich kandideren voor een publieke leiderschapspositie. Van burgers die geen publieke rol vervullen worden geen data verzameld en geen score gemaakt.
De PM Score vertegenwoordigt de deugdzaamheid van de kandidaat voor publieke functies zoals de volksvertegenwoordiging. Corrupte publieke dienaren en kandidaat-dienaren blijven laag op de PM Score, ook als zij een dubieus verleden, conflicterende (commerciële) belangen, of een dubbele agenda hebben. De publieke dienaren en kandidaat-dienaren worden bovendien gewogen op hun inzet voor de publieke zaak, empathische vermogen in de situatie van burgers en hun kwaliteiten om strategische besluiten te kunnen nemen, zowel op regionale, Europese en wereldschaal.
Welke ‘deugden van de publieke leider’ van belang zijn kan per regio verschillen vanwege de historische, culturele en religieuze context. De regio-specifieke deugden kunnen worden uitgedrukt in ‘regionale kernwaarden’. Voordat een PM Score kan worden berekend zullen burgers in de regio eerst democratisch moeten bepalen welke kernwaarden in de PM Score worden opgenomen. Regio’s met een katholieke traditie bijvoorbeeld kunnen als uitgangspunt de zeven Katholieke deugden nemen: Prudentia (voorzichtigheid, verstandigheid, wijsheid), Justitia (rechtvaardigheid, rechtschapenheid), Temperantia (gematigdheid, matigheid, zelfbeheersing), Fortitudo (moed, sterkte, vasthoudendheid, standvastigheid, focus), Fides (geloof, in Latijnse teksten vaak omschreven als Pietas), Spes (hoop), en Caritas (naastenliefde, liefdadigheid).
De bepaling van regionale kernwaarden hoeft geen religieuze inspiratie te hebben, er zijn ook andere bronnen. Zo zijn er de zes universeel geachte waarden van ‘tribaal leiderschap’ (De Liefde, 2015). Uitgangspunt is hier dat de (tribale) leider handelt vanuit de zuivere bedoeling de gemeenschap te dienen, en die zouden overal ter wereld kunnen gelden: Menselijkheid (omgaan met mensen op basis van gelijkheid, en zich verplaatsen in hetgeen hen beweegt), Gelijkwaardigheid (wederzijds begrip, een gevoel voor verstandhouding en gemeenschappelijk bewustzijn voor diep menselijke behoeften), Respect (diep gevoelde wens om anderen daadwerkelijk te ontmoeten en hen willen leren kennen zoals ze daadwerkelijk zijn, leren begrijpen wat hen daadwerkelijk beweegt), Vertrouwen (het creëren van een klimaat waarbij vertrouwen het uitganspunt is en mensen voor elkaar willen instaan en te werken aan een gemeenschappelijk doel), Durf (verantwoordelijkheden durven delegeren, de gang van zaken openlijk bespreekbaar te maken, moeilijke beslissingen durven nemen), en Ondernemerschap (leden van de gemeenschap uitnodigen om ondernemer te zijn en een bijdrage te leveren aan de kwaliteit van de gemeenschap).
Anders dan bij religies en andere levensbeschouwelijke instituten met een top-down leider, worden de deugden van de publieke leider in de PM Score democratisch bepaald – zowel welke waarden dat zijn als de relatieve waarde van elke deugd. Democratisch bepaalde waarden en waarde dus.
Besluit
Het moge duidelijk zijn dat de kernwaarden die Bob de Wit noemt op weinig politici van toepassing zijn. De incompetentie van de overheid en de regering, de corruptie bij vele VVD’ers, de ongeïnteresseerdheid van CDA’ers, de onkunde bij PVDA’ers, het zijn zaken die we niet moeten willen en die voorkomen kunnen worden met de PMS.
Het zijn vooral de politici van de VVD, D66 en CDA waar we weinig van de kernwaarden terugvinden. PVDA en GroenLinks doen daar weinig voor onder. Een stem op deze partijen bij de verkiezingen van 15 maart a.s. leidt derhalve tot een verdere afbraak van de democratie. De kiezer is gewaarschuwd.
Bob de Wit. Democratie 4.0. Alphen a/d Rijn: uitgeverij VMN Media, 2023.
