Uitgelicht

Wat veroorzaakt vaker myocarditis: Covid-19 of vaccinatie?

Hart myocarditis
Geschreven door Dick Bijl

Een simpele vraag van Vinay Prasad, een hematoloog-oncoloog en lector op de afdeling Epidemiologie en Biostatistiek van de Universiteit van Californië-San Francisco, die eerder opinie-artikelen schreef voor CNN, de Washington Post en The Atlantic tijdens deze pandemie. Met toestemming van de auteur heb ik zijn tekst vertaald en enigszins bewerkt.

Wat veroorzaakt vaker myocarditis, een ontsteking van de hartspier: Covid-19 of Covid-19-vaccinatie? Deze vraag moet gemakkelijk te beantwoorden zijn, maar lees hier wat er aan de hand is.

Wat we willen weten is dus het percentage mensen dat myocarditis ontwikkelt na Covid-19 en na vaccinatie. Het zou nuttig zijn om deze percentages per leeftijd en geslacht te kennen.

Bijvoorbeeld, wat is het percentage jongens in de leeftijd van 12-15 jaar dat myocarditis ontwikkelt als ze Covid-19 krijgen versus als ze de vaccinatie krijgen, of als alternatief, wat zijn die percentages bij 40-45-jarige vrouwen? Iedereen op één hoop gooien -van 12-jarige jongens tot 80-jarige vrouwen- zou dom zijn.

Simpele vraag

We vragen niet het onmogelijke. Het is een simpele vraag. Het antwoord moet heel duidelijk zijn en kan in een tabel worden gepresenteerd.

Laten we ook heel duidelijk zijn over het percentage dat we zoeken. Als het gaat om myocarditis na Covid-19 willen we het volgende weten:

  • Aantal gevallen van myocarditis binnen 14 of 21 dagen na vaccinatie / Aantal gegeven vaccinaties

Voor het percentage myocarditis na Covid-19 willen we het volgende weten:

  • Aantal gevallen van myocarditis binnen 14 of 21 dagen na Covid-19 / Aantal infecties van Covid-19

FDA

Als het gaat om de eerste, heeft de Food and Drug Administration FDA ons een duidelijk aantal gegeven voor jongens van 12 tot 15 jaar en 16 tot 18 (oranje balken). Dit is de dia van de FDA, de gegevens zijn afkomstig van OPTUM health.

Dit vertaalt zich in een risico op myocarditis van 179 per 1 miljoen jongens van 12 tot 15 jaar en 196 per 1 miljoen jongens van 16 tot 18 jaar.

Dat is respectievelijk 1 op de 5600 en 1 op de 5100 (ik citeer hier geen preprint, ik citeer de dia’s van de FDA).

Percentage

Hoe zit het nu met het percentage myocarditis na Covid-19? Om deze berekening uit te voeren, hebt u de teller van extra gevallen van myocarditis na infectie nodig en deelt u dat door het aantal mensen dat is geïnfecteerd.

Terwijl veel publicaties de teller hebben gemeld, vereist de noemer serologische tests. Je moet mensen kennen die besmet waren en die misschien niet eens symptomen vertoonden. Je kunt geen gevallen gebruiken van mensen die in de gezondheidszorg terechtkomen als de noemer, want dat is niet het totale aantal infecties.

(Even tussendoor: volg de nieuwsbrief van OverNu!)

Lezers kunnen me corrigeren als ik het mis heb, maar ik heb geen enkele analyse gezien die de noemer van infecties gebruikt. Veel artikelen modelleren deze noemer, maar de juiste methode zou zijn om seroprevalentie te bepalen van een groot cohort. Kan iemand een link geven naar zo’n artikel, een artikel dat een noemer van seroprevalentie gebruikt?

Totdat dit wordt gegeven, is het beste antwoord op de vraag: we weten het niet zeker. Dat is misschien niet bevredigend voor sommigen, maar het is eerlijke wetenschap.

Beschouwing Dick Bijl

Ruim een half jaar geleden heb ik een artikel geschreven met de naam De epidemiologische breuk. Daarin liet ik zien dat Lareb ons geen zinvolle informatie over het aantal bijwerkingen in relatie tot het aantal gevaccineerden kon geven. Lareb had namelijk zowel uit de teller als de noemer van de epidemiologische breuk geen cijfers. Dan wordt het moeilijk rekenen.

Je vraagt je af of dat inmiddels is veranderd.

Dus ben ik maar weer eens gaan kijken op de website van Lareb. Onder het kopjeOntsteking van de hartspier of hartzakje’ kun je ‘Veelgestelde vragen’ aanklikken. Daar staat vervolgens de tekst die hieronder schuingedrukt is:

Is ontsteking van de hartspier of het hartzakje een bijwerking van coronavaccins?

Ontsteking van de hartspier (myocarditis) en hartzakje (pericarditis) is opgenomen als bijwerking in de bijsluiters van het Pfizer/BioNTech (Comirnaty) en het Moderna vaccin (Spikevax). Het gaat om zeldzame bijwerkingen, die meestal binnen 14 dagen na de vaccinatie ontstaan. Het treedt iets vaker op na de tweede prik en vaker bij jongvolwassen mannen. Als myocarditis of pericarditis na de eerste vaccinatie optreedt, is dat niet per definitie een contra-indicatie voor de tweede vaccinatie. Overleg in dan geval met de cardioloog wat voor u het beste is.

Bijwerkingencentrum Lareb heeft ook meldingen van ontvangen van myocarditis en pericarditis op de vaccins van Pfizer/BioNTech, AstraZeneca, Moderna en Janssen. Kijk voor meer informatie hierover op www.lareb.nl/coronameldingen.

Myocarditis en pericarditis kunnen ook ontstaan door een infectie of immuunziekte, ook door een corona infectie. Ze komen jaarlijks voor bij 1 tot 10 op de 100.000 mensen. Klachten zijn onder andere:

– kortademigheid;

– pijn op de borst;

– hartkloppingen die soms onregelmatig zijn.

De klachten gaan meestal vanzelf over of zijn met medicijnen goed te behandelen. Wie deze klachten heeft, moet contact opnemen met een arts.

EMA

Geruststellende informatie? Nee, dat dacht ik niet.

Op 9 juli 2021 verwijst Lareb naar gegevens van de EMA. Hier worden alleen gegevens uit de teller genoemd en kunnen we dus wederom de epidemiologische breuk niet berekenen. De gegevens in de noemer weet Lareb niet. Hoe kan dat?

De getallen over het voorkomen van myocarditis in het stukje hierboven van Lareb wijken behoorlijk af van die na vaccinatie die de FDA heeft gegeven. Dat is nogal zorgwekkend.

Het is er dus niet beter op geworden met de informatievoorziening van Lareb.

Als je je kind, adolescent of jezelf als jongvolwassene wilt laten vaccineren, wil je de balans kunnen opmaken van het risico op een ernstige Covid-19-infectie en het risico op een ernstige bijwerking. Dat kun je dus gewoon niet met de gegevens van Lareb. Het is een trieste en treurig stemmende constatering en het wordt maar niet beter met Lareb.

Lees ook:

Volg de nieuwsbrief van OverNu voor meer artikelen van Dick Bijl en andere publicisten. OverNu, Dick Bijl en Vinay Prasad zijn ook op Twitter te volgen. 

Foto in dit artikel: NeONBRAND via Unsplash. 

Over de auteur

Dick Bijl

Dick Bijl is oud-huisarts en epidemioloog. Hij is president van de International Society of Drug Bulletins en was jarenlang hoofdredacteur van het Geneesmiddelenbulletin, een tijdschrift dat onafhankelijk nieuwe farmaceutische producten evalueert voor artsen en apothekers. Bijl schreef meerdere boeken, zoals Het Pillenprobleem en Griep – prikken, slikken of heel voorzichtig niets doen?. Hij promoveerde in 2006 aan de Vrije Universiteit.