Er liggen zware tijden in het verschiet voor de farmaceutische industrie en haar kompanen. De machtsgreep die ze bijna hadden voltooid, zoals beschreven in Voorbij de pandemische chaos en Landverraad, is uitgelopen op een mislukking – een tragische en grandioze mislukking. Het vertrouwen van burgers in hun overheid en de industrie is sterk afgenomen. Dat geldt vooral voor de VS, maar dat is ook het geval in Nederland.
Om te redden wat er nog te redden valt, worden op vele fronten agressieve verkopers, gederailleerde hoogleraren en kennisarme artsen ingezet. Zij verkondigen, evenals ze dat tijdens de pandemie deden, informatie die niet-inhoudelijk is en uit de koker van de industrie komt. De publieke omroep weet daar prima raad mee. Zolang ze maar het overheidsverhaal volgen, is niets de publieke omroep te zot. Wie een kritisch tegengeluid laat horen, wordt genegeerd of weggezet als een amateuristische onruststoker.
In mijn volgende boek Pillenbakkers ga ik uitgebreid in op deze strategie. Het behoort tot de standaardreacties van grote industrieën om nooit inhoudelijk te reageren maar slechts op de persoon te spelen. Dat geldt ook voor de farmaceutische industrie, de windturbine-industrie, de medische hulpmiddelenindustrie et cetera.
Corporate Crime
De befaamde Britse arts en hoogleraar Graham Dukes schreef samen met John Braithwaite en J.P. Moloney het boek Pharmaceuticals, Corporate Crime en Public Health. Een hoofdstuk in dat boek heeft de titel The dark art of manipulation – en daarin laten de auteurs zien welke technieken de farmaceutische industrie toepast om in organisaties op het gebied van de (volks)gezondheid de macht in handen te krijgen, op directe of indirecte wijze. Dat zijn onder meer het bewust onjuist of selectief weergeven van onderzoeksresultaten, het infiltreren in academische en wetenschappelijk organisaties en het negeren van kritiek op onderzoeken.
De marketingman van Big Pharma en de FUN
Eén persoon geef ik apart aandacht omdat hij het toonbeeld is van een van die mechanismen, namelijk het infiltreren van de academische wereld. Dat is de door de ‘Farmaceutische’ Universiteit Nijmegen (FUN) de laan uitgestuurde Henk Jan Out. In korte krantenberichten werd bijna 15 jaar geleden de indruk gewekt dat Out door zijn werkgever, het farmaceutische bedrijf MSD, was ontslagen. Maar daar klopte natuurlijk helemaal niets van.
Met Out werd een bekwaam medewerker van de industrie binnengehaald, ongetwijfeld met instemming van veel medisch specialisten in de Radboud Universiteit. Je kunt niet te nauwe banden met de industrie hebben, is een lijfspreuk in Nijmegen. Vooral de afdeling interne geneeskunde en klinische farmacologie smulden. Out had zich bij MSD beziggehouden met anticonceptiva.
Out was gedurende vier jaar hoogleraar en heeft in die periode wel geteld zes internationale artikelen gepubliceerd. Hij schreef ze niet zelf, dat deed een meisje dat bij hem promoveerde. Kortom, hij heeft op wetenschappelijk gebied niet zo hard gewerkt.
Wat deed hij dan wel? Welnu, hij was dagelijks bezig met het afstruinen van het internet op onwelgevallige berichten over de industrie. Waar hij ze tegenkwam ging hij met onvervalste vlijt tegen die standpunten in. Niet inhoudelijk natuurlijk, dat begrijpt u, maar op de bekende ad hominem manier. Op deze manier zette hij de FUN op de kaart. Maar het kon nog erger.
In zijn oratie zette hij de industrie op de kaart: De inaugurele rede als marketinginstrument. Hierover schreef ik: “In 2004-2005 concludeerde de Britse parlementaire onderzoekscommissie naar de invloed van de farmaceutische industrie: ‘Today the industry has got a very bad name. That is very unfortunate for an industry that we should look up to and believe in, and that we should be supporting. I think there have to be some big changes .’
Van een academicus mag worden verwacht dat hij de vinger legt op de discrepantie tussen goede voornemens en de verifieerbare feiten. Of de benoemde hoogleraar daarom voldoet aan het profiel van een universitair docent zal moeten worden afgewacht. Vooralsnog blijkt weinig van onafhankelijkheid, een kritische instelling en een wetenschappelijke denkwijze.”
Out schreef ook boekjes en daarin etaleerde hij de bekende trucs van de industrie en het neoliberalisme: liegen en bedriegen. Door de industrie gesponsord onderzoek was vele malen beter dan onafhankelijk onderzoek, schreef Out. Het is inmiddels alom bekend dat de industrie alle trucs uit de kast haalt om tot positieve uitkomsten te komen in hun onderzoeken. Het is het toonbeeld van slecht onderzoek. Als reactie op slecht onderzoek is onder meer de Cochrane Collaboration opgericht om te laten zien wat er zoal mis was aan dat onderzoek.
Het duurde wel even voordat het bestuur van de FUN in de gaten had wat voor figuur ze met Out in huis hadden gehaald. Vier jaar ‘hoogleraar’ was genoeg, zijn aanstelling werd niet verlengd. Maar de industrie had nog wel een baantje voor deze hoogvlieger Hij kreeg een aanstelling bij de Federation for Innovative Drug Research Netherlands (FIGON). Daar kon hij geen kwaad doen, dacht men. Daar was men gewend aan dergelijke trucs. Sterker nog, daar kreeg je de handen op elkaar voor Outs prietpraat.
Zoals vaak in dit type organisaties gebeurt, weet het bestuur veelal niet wat medewerkers uitspoken. Deze link verwijst naar de bestuursleden van FIGON en deze link naar organisaties waarmee het FIGON samenwerkt, waaronder het RIVM. Zij zullen ongetwijfeld op een of andere wijze in het nieuws verschijnen – of hebben dat al gedaan.
Anticonceptie
Out was bij MSD deskundige op het gebied van anticonceptiepillen. We hebben recent kennisgemaakt met het netwerk van Out toen wij een artikel publiceerden over het risico op trombose van anticonceptiepillen (….) De conclusie was dat anticonceptiepillen van de derde en vierde generatie gepaard gaan met een twee maal zo hoog risico op trombo-embolie als die van de tweede generatie.
In een uitzending van Argos Radio in 2012 gaf Out als argument om het arsenaal anticonceptiepillen in stand te houden dat vrouwen daarmee keuzevrijheden hadden. Met andere woorden, vrouwen konden kiezen voor pillen die twee maal of vier maal het risico op trombo-embolie verhoogden. Je moet wel lef hebben om dit te zeggen. Totale minachting voor vrouwen, eigenlijk voor patiënten in het algemeen. Als er maar geen twijfel wordt gezaaid over de producten van de industrie. Nee, dat is not done aan de FUN.
De anticonceptiepil was een mijlpaal in de emancipatie van vrouwen. Okay, maar vertel er dan wel bij dat een gering deel van de vrouwen overlijdt aan de gevolgen van die pil.
