De discussie over de wenselijkheid en gezondheidseffecten van windturbines is al jaren aan het verhevigen. De overheid heeft in Nederland alle paarden van stal gehaald om het door ambtenaren en lobbyisten ingezette beleid te realiseren. Daarbij wordt de overheid ondersteund door zijn eigen instellingen zoals het RIVM en het NIVEL.
Wetenschap is te koop
Het moge duidelijk zijn dat wetenschap te koop is. Dat geldt voor vaccinaties en ook voor bijvoorbeeld windturbines. De verwevenheid van producenten of haar vertegenwoordigers in het veld met de overheid is evident en schrijnend.
Eerder schreven wij dat ‘…het NIVEL een wetenschappelijke wanprestatie heeft verricht. Het heeft de discussie over de gezondheidseffecten van windturbines vertroebeld door te suggereren dat slecht onderzoek de discussie in de door VWS gewenste richting kan duwen. Het NIVEL mag daarom absoluut geen nieuw onderzoek op dit gebied uitvoeren.’
Ook schreven wij ‘Op basis van slecht wetenschappelijk onderzoek kunnen geen harde conclusies worden getrokken met betrekking tot de gezondheidseffecten van windturbinegeluid op mensen. De conclusie van het RIVM en NIVEL dat er geen aanwijzingen zijn voor gezondheidseffecten van windturbinegeluid moet daarom worden verworpen.’
Inmiddels is het NIVEL-onderzoek gepubliceerd in een ‘wetenschappelijk’ tijdschrift Renewable and Sustainable Energy Reviews, uitgebracht door Elsevier in Amsterdam.[i] Het artikel is geschreven door medewerkers van NIVEL, RIVM en een poldergeleerde uit Groningen. De auteurs geven aan dat zij geen financieel conflicterende belangen hebben. Dat is echter maar de vraag, gezien de sponsoring door VWS en het feit dat medewerkers van het RIVM eraan hebben meegewerkt.
Ik ga niet alle fouten en onduidelijkheden herhalen die ik al heb besproken, maar accentueer een aantal bijzondere.
Methodologische tekortkomingen
Het is een uitermate slecht artikel waarin de auteurs steeds weer proberen de lezer ervan te overtuigen dat zij bezig zijn met wetenschappelijk onderzoek. En dat is ook nodig, want het artikel staat bol van de methodologische fouten en onnauwkeurigheden.
In de inleiding wordt selectief geciteerd uit de wetenschappelijke literatuur. Dat is dé methode om je eigen gelijk op de voorgrond te plaatsen. Je kunt dat nog aanscherpen door alleen je eigen RIVM-onderzoek te selecteren en ouder onderzoek te gebruiken. Citeer vooral geen al te kritische artikelen want je moet niet in je eigen voet schieten.
Het onderzoek is retrospectief: er wordt gekeken naar data die zijn verzameld voor een ander doel, namelijk de registratie van klachten en aandoeningen in de huisartsenpraktijk. Het NIVEL doet dat in opdracht van het ministerie van VWS. Men gebruikt de International Classification of Primary Care (ICPC), een scoreformulier waarop artsen de klacht of aandoening van patiënten kunnen aangeven. Deze ICPC is niet ontworpen om effecten van windturbinegeluid te registreren, laat staan deze te vervolgen in de tijd. Toch doen de auteurs dat wel.
In het artikel wordt veel aandacht besteed aan statistische methoden. Men corrigeert voor allerlei onzekerheden, maar dat doet niet af aan het gegeven dat de onderzoeksgegevens niet zijn ontworpen om de gezondheidseffecten van windturbines vast te stellen. Er is trouwens in het geheel geen adequate onderzoeksvraag, men geeft alleen aan dat het onderzoek is bedoeld om een en ander te verkennen.
De onderzoekers proberen het gebruik van medicijnen in verband te brengen met de effecten van windturbines, een volslagen onwetenschappelijke exercitie als men niet de beschikking heeft over de indicatie voor het voorschrijven van die medicijnen. Maar de auteurs kletsen zich eruit door statistische verbanden te ontleden.
In de discussie noemen ze hun onderzoek ‘uitgebreid’. Tja, dat zal wel, het artikel telt 8 pagina’s. Ze gaan verder met het afwijzen van andere verklaringen voor gevonden verbonden tussen windturbinegeluid en gezondheidseffecten. Maar wat zij opschrijven zijn niets anders dan uitvluchten om het gelijk van hun eigen onderzoek te benadrukken dat als van een zeer lage wetenschappelijke kwaliteit moet worden bestempeld.
Besluit
Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van VWS en ondersteunt de visie en wensen van dat ministerie ten aanzien van windturbines. Kritische tegengeluiden hebben geen plaats binnen dat ministerie en zeker niet in de discussie die gaande is rondom de gezondheidseffecten van windturbinegeluid.
Wel vermoed ik dat het NIVEL een betrouwbare partner kan worden in het door oud-minister Robbert Dijkgraaf geëntameerde Centrum voor Wetenschapsinformatie. Daarin kan de overheid opdrachten geven om het eigen gelijk mee te onderbouwen. Alles wat daar niet in past wordt als desinformatie gekenschetst. Dat men zelf niets anders dan gebakken lucht produceert, is even minder belangrijk.
Het vertrouwen van de burger in zijn eigen overheid krijgt alweer een knauw. Dat moet dan maar weer in talkshows rechtgezet worden.
