Opinie

Het NOS Journaal doet de marketing voor de farmaceutische industrie

Geschreven door Dick Bijl

Al eerder heb ik geschreven dat het NOS Journaal het pad van de onafhankelijke journalistiek heeft verlaten. Het NOS Journaal is volledig de weg kwijt. In plaats van burgers kritisch te informeren geeft het NOS Journaal lobbyisten vrij baan om hun verkooppraatjes voor de buis te verkondigen.

 

Teddy van E

Op 28 april 2025 kon Teddy van E weer aanschuiven en zijn volledig gebrek aan wetenschappelijk inzicht en duidingsvermogen etaleren. De NOS had het item aangekondigd op X met “Zorgcoalitie slaat alarm: Nederland loopt achter op Europa met vaccinaties”. “Vaccineren is een bewezen effectief en veilig middel om ziekte en sterfte te voorkomen”, citeert de NOS Teddy van E op zijn nieuwssite.

In het bericht op de nieuwssite van het NOS Journaal wordt Van E opgevoerd als zegsman van de Nederlandse Immunisatie Stichting – die verleden jaar nog de Nederlandse Influenza Stichting heette. Die stichting wordt gefinancierd door producenten van vaccins, blijkt uit het meest recente jaarverslag van deze organisatie.

Voor wie het nog niet wist, Teddy van E was eerder penningmeester van de volledig door de farmaceutische industrie gesponsorde European Scientific Working Group on Influenza (ESWI). Deze ESWI lobbyt al jaren bij de WHO om vaccinaties en antivirale middelen onder de aandacht te krijgen en te promoten.

Dat lukt niet zo goed, want het dramatische overheidsingrijpen tijdens de pandemie in vele westerse landen heeft het tegenovergestelde bewerkstelligd. Burgers geloven de overheid niet mee. Burgers zien geen verschil meer tussen reclame en marketing door de farmaceutische industrie en overheidsvoorlichting.

De industrie en de overheden weten dat inmiddels ook. En dus worden tegenmaatregelen bedacht. Daarvoor moet je zijn bij de lobbyisten van de farmaceutische industrie. Deze zijn welbekend. Teddy van E, Ab O, Marcel L, etcetera. Hun motto? Met slecht onderzoek kun je alles bewijzen.

Daarom liggen deze lieden zo goed in de media, want daar is ook geen inhoudelijke kennis aanwezig. Ook ambtenaren omarmen slecht onderzoek, want dat is hun door lobbyisten verteld.

 

Infiltreren publieke omroepen

Uit het buitenland komen signalen dat de industrie aandacht voor haar producten vraagt door actualiteitenprogramma’s te benaderen met kant-en-klare ideeën om nieuwe positieve aspecten van die producten voor het voetlicht te brengen. Ik heb daar wat betreft Nederland geen bewijs voor, maar de berichtgeving van het NOS Journaal zou daar perfect in passen.

Tom Jefferson en Carl Heneghan van het Britse Trust the Evidence schreven al meermalen over het ontbreken van bewijs van de griepprik. Recent prikten zij in hun blog ‘Studies that misled the world’ nog een andere luchtballon van Teddy van E en zijn ESWI door. Dat was  Tamiflu.

Er is geen sterkere aanwijzing voor het verspreiden van nepnieuws dan het promoten van de griepremmer oseltamivir (Tamiflu). In het recent verschenen boek Nepnieuws van Sytze Hiemstra, Daan Stremmelaar en Marc Wervelman wordt dit onderwerp nog eens duidelijk voor het voetlicht gebracht.

Dat het promoten van Tamiflu toch gebeurt – en wel door Teddy van E – is mogelijk omdat wetenschap te koop is. Nederland is daar sterk in. Vrijwel de gehele Nederlandse medisch-wetenschappelijke gemeenschap is in handen van of wordt financieel ondersteund door de farmaceutische industrie.

 

Centrum voor Wetenschapsinformatie

Zo is de NOS moedwillig bezig het vertrouwen van de bevolking in zijn eigen overheid verder te verlagen. En met succes! Het Centrum voor Wetenschapsinformatie dat oud-minister Robbert Dijkgraaf voor ogen stond, past daar perfect in. Anti- en pseudowetenschappers die de taal van hun sponsoren spreken en inhoudelijk dolende dwazen blijken te zijn. Daar gaat de overheid het niet mee winnen.

Dijkgraaf zal als reactie nu nog vaker in talkshows verschijnen. Dat is jammer voor deze man, die zich helaas met volledig verkeerde politici heeft omringd. Voor de NOS is er maar een remedie. Weg ermee.

 

Beschouwing en conclusie

In Nederland moeten grote problemen worden opgelost. Multinationals spelen daarin een grote rol. Neoliberale partijen hebben vertrouwen in deze multinationals, maar wat we in de praktijk vooral zien is de aftakeling van de onafhankelijke wetenschap.

Met slecht onderzoek kun je alles bewijzen wat in het voordeel van de multinationals uitpakt. Politici zijn niet in staat de fouten in opzet en uitvoering van dat onderzoek te doorzien, laat staan open te staan voor discussie. En daarmee wordt ook de democratie ondermijnd. De Amerikaanse hoogleraar Sociale Epidemiologie Nicholas Freudenberg heeft hier bij herhaling voor gewaarschuwd.

Rechters beklagen zich over de ondermijning van de rechtsstaat. Dat moge terecht zijn. Hoofdoorzaak is mijns inziens de volstrekte incompetentie van het ambtenarenlegioen en de volksvertegenwoordigers en het dooreenvlechten van wetenschap en economie. Als rechters hierover moeten oordelen dan zal, zoals recentelijk meermaals is gebleken, hun onkunde zichtbaar worden.

Voor wie het nog niet begrijpt, de strijd gaat om de belangenverstrengelde wetenschap en de onafhankelijke wetenschap. De eerste gaat om geld verdienen, de laatste heeft het belang van de burgers voor ogen.

 

 

Over de auteur

Dick Bijl

Dick Bijl is oud-huisarts en epidemioloog. Hij is president van de International Society of Drug Bulletins en was jarenlang hoofdredacteur van het Geneesmiddelenbulletin, een tijdschrift dat onafhankelijk nieuwe farmaceutische producten evalueert voor artsen en apothekers. Bijl schreef meerdere boeken, zoals Het Pillenprobleem en Griep – prikken, slikken of heel voorzichtig niets doen?. Hij promoveerde in 2006 aan de Vrije Universiteit.