Opinie

Farmatrollen bedreigen huisartsgeneeskunde

Geschreven door Dick Bijl

Eerder deze zomer werd weer eens de alarmbel geluid over de huisartsgeneeskunde, deze dreigt om te vallen. De problemen die de pandemie heeft opgeroepen spelen zeker een rol, demotivatie van artsen ook, personeelsgebrek, maar er is nog een groter probleem. Nogal wat huisartsen hebben onvoldoende of zelfs incorrecte inhoudelijke kennis en kunnen niet discussiëren met hun patiënten over zaken die voor hen van belang zijn.

 

Een goed voorbeeld is huisarts Bernhard Leenstra. Velen zijn op sociale media afgeknapt op hem, maar hij blijft doorgaan met het geven van desinformatie.

Deze huisarts laat zich graag gebruiken als buikspreekpop van de farmaceutische industrie. Ik teken alvast aan dat hij geen nadere epidemiologische, methodologische en statistische kennis heeft, maar hij acht dat kennelijk niet van belang. Hij zou daarom per direct als medisch verslaggever bij De Volkskrant in dienst genomen kunnen worden.

 

Desinformatie

Hieronder in cursief een recent bericht van Leenstra op de sociale media.

“We zijn ruim anderhalf jaar verder sinds de eerste vaccins. We krijgen daardoor steeds meer data tot onze beschikking die toont of de vaccins nuttig zijn gebleken. Niet alleen is duidelijk dat de vaccins enorm veel levens hebben gered, naar schatting meer dan 14 miljoen, https://lnkd.in/ekqNBbsW, uit een analyse van meer dan een half miljoen mensen blijkt ook dat gevaccineerde volwassenen een twee keer kleinere kans hebben om een hartaanval of herseninfarct te krijgen na een coronabesmetting in vergelijking met ongevaccineerde volwassen. https://lnkd.in/emNnsA9c

Dit onderzoek is een retrospectief cohortonderzoek, een van de laagste categorieën van observationeel onderzoek die je liever niet als bron gebruikt omdat de uitkomsten door allerlei factoren kunnen zijn vertekend.

En dan blijkt het vaccin, zoals voorspeld, ook veilig te zijn. https://lnkd.in/evy_dpM6  en https://lnkd.in/eJvF48B7

Het eerstgenoemde artikel is geen onderzoek maar een korte samenvatting van een ander onderzoek naar passieve meldingen van bijwerkingen. Niet echt geruststellend als we weten dat passieve meldingen slechts een zeer beperkt beeld geven van het werkelijke aantal bijwerkingen. Daar komt bij dat artsen meestal niet zo gespitst zijn op bijwerkingen en vaak ook helemaal geen tijd en zin hebben om die te melden.

De schrijvers van het tweede artikel concluderen toch iets anders dan wat Leenstra doe voorkomen. Ik citeer: “In this study in a nationwide mass vaccination setting, the BNT162b2 vaccine was not associated with an elevated risk of most of the adverse events examined. The vaccine was associated with an excess risk of myocarditis (1 to 5 events per 100,000 persons). The risk of this potentially serious adverse event and of many other serious adverse events was substantially increased after SARS-CoV-2 infection.”

 

Foute koppen snellen

Leenstra doet wat zoveel artsen doen die of te weinig kennis of te weinig tijd hebben om artikelen te lezen. Hij beperkt zich tot koppensnellen, waardoor hem het een en ander ontgaat. Maar zelfs dat koppensnellen doet Leenstra niet goed. Nog een reden voor De Volkskrant om deze man in dienst te nemen.

We zijn anderhalf jaar verder, schrijft Leenstra, maar hij selecteert onderzoeken van onder meer september 2021. Leenstra selecteert nogal selectief en kiest onderzoek waar nogal wat op af te dingen valt. Bovendien kloppen de conclusies niet die hij trekt.

Ik stel dus vast dat deze huisarts zich baseert op observationeel onderzoek. Zoals ik eerder heb gezegd, kan observationeel onderzoek gerandomiseerd onderzoek niet vervangen. Observationeel onderzoek kan gerandomiseerd onderzoek ook niet aanvullen.

Als we Leenstra lezen, is ook direct duidelijk waarom we huisartsen zo weinig hebben gehoord tijdens de pandemie. De meesten van hen hebben gewoonweg geen verstand van vaccins en medicijnen. Het verklaart bovendien waarom medicijnen (en vaccins) één van de belangrijkste doodsoorzaken zijn geworden. Huisartsen hebben vaak geen benul van wat ze voorschrijven en wat de gevaren van medicijnen zijn.

Leenstra is een trol. We kennen de werkwijze van trollen. Die is vergelijkbaar met die van de farmaceutische industrie. Trollen speuren continu het internet en sociale media af op hun onwelgevallige berichten, fact-checken die en denken vervolgens dat ze daarmee onwetende burgers kunnen overtuigen.

 

Kwaliteit van onderzoek

Gelukkig voor de wereld hebben trollen zoals Leenstra vrijwel nooit noemenswaardige kennis van zaken. Dat moge blijken uit de kwaliteit van de zojuist genoemde onderzoeken. Ik zal daarom eerst nog eens op een rij zetten hoe we de kwaliteit van onderzoeken moeten laten meewegen in de beoordeling van medicijnen.

In EBM in coronatijd heb ik gewezen op de verschillende categorieën van wetenschappelijk bewijs in de geneeskunde. Dat is van belang voor de juiste interpretatie en plaatsbepaling van een onderzoek. Gezien de huidige discussies is het goed hier nog eens bij stil te staan.

Onderzoeken kunnen worden onderscheiden in gerandomiseerde en observationele. In gerandomiseerd onderzoek worden meestal twee behandelingen met elkaar vergeleken waarbij het toeval bepaalt welke behandeling een patiënt krijgt. Het onderzoek wordt bij voorkeur dubbelblind uitgevoerd waarbij arts en patiënt niet weten wat de patiënt krijgt. Met deze onderzoeksvorm krijgt men de beste garantie dat de uitkomst vrijwel volledig door het medicijn wordt verklaard. In een meta-analyse worden meerdere gerandomiseerde onderzoeken samengevat en gekwantificeerd.

Bij observationeel onderzoek, zoals cohort- of patiëntcontrole-onderzoek, bepaalt niet het toeval maar een bepaalde omstandigheid welke behandeling een patiënt krijgt. Dit type onderzoek is vatbaar voor vele vormen van vertekening.

 

Evidence Based Medicine

De registratieautoriteiten eisten tot voor kort dat medicijn- en vaccinfabrikanten de aanvraag voor het verkrijgen van een handelsvergunning onderbouwden met het best beschikbare onderzoek, het gerandomiseerde dubbelblinde onderzoek.

Ook aan de coronavaccins werd die eis gesteld. Kanttekening daarbij is wel dat die autoriteiten niet eisten dat fabrikanten uitkomsten op harde klinische eindpunten van morbiditeit en mortaliteit onderzochten, maar slechts op surrogaateindpunten zoals het voorkomen van ziekte.

 

Rammelende onderzoeksopzet

Recent heb ik in De nacht van de Nieuwe Wereld en bij De Nieuwe Wereld aangegeven dat er in door de coronavaccinfabrikanten verrichte studies een aantal bijzondere zaken aan het licht zijn gekomen. Het geval wilde dat onafhankelijke onderzoekers hadden opgemerkt dat Pfizer nogal merkwaardig was omgegaan met de analyse van hun onderzoeksgegevens. Zo hadden ze voor de follow-up periode voor hun vaccin slechts meestal een maand genomen en meestal alleen mensen meegenomen die maar één vaccinatie hadden gekregen. Hierdoor werden bijwerkingen gemist.

Door een andere analyse te doen met dezelfde gegevens en met een gevalideerde vragenlijst kwamen Fraiman en collega’s tot de conclusie dat mRNA-vaccins tot 4 maal meer ernstige bijwerkingen hadden dan een placebo. Het was zelfs zo dat de ernstige bijwerkingen de voordelen van vaccinatie in het voorkomen van ziekenhuisopname teniet deden.

Deense wetenschappers hebben daarnaast onderzocht of coronavaccins invloed hebben op het overlijden ongeacht de oorzaak. Zij stelden vast dat de vectorvaccins van AstraZeneca en Janssen het overlijden verminderden maar de mRNA-vaccins niet. Zij schrijven dit effect toe aan de aspecifieke effecten van de vaccins.

Bij De Nieuwe Wereld heb ik deze onderzoeken besproken en ook verteld dat advocaten al bezig zijn processen voor te bereiden tegen fabrikanten. Uiteindelijk zal de Amerikaanse rechter bepalen of en hoezeer de wereld is misleid door de industrie en overheden.

 

Trollenleger rukt uit

Deze berichten waren niet goed voor de industrie. Daarop kwamen in Nederland de welbekende trollen, inclusief Bernhard Leenstra, in actie. Uiteraard met hun nietszeggende en beledigende opmerkingen, uiteraard zonder zich met de inhoudelijke kant van de zaak te vermoeien.

Als verspreiders van desinformatie en nep- en achterhaald nieuws dragen trollen als Leenstra bij aan de degradatie van huisartsen tot protocolvolgers van de farmaceutische industrie. Daarmee zijn ze een gevaar. Niet alleen voor de wetenschap en voor de huisartsgeneeskunde, maar ook voor de patiënten die blindvaren op hun huisarts.

 

Over de auteur

Dick Bijl

Dick Bijl is oud-huisarts en epidemioloog. Hij is president van de International Society of Drug Bulletins en was jarenlang hoofdredacteur van het Geneesmiddelenbulletin, een tijdschrift dat onafhankelijk nieuwe farmaceutische producten evalueert voor artsen en apothekers. Bijl schreef meerdere boeken, zoals Het Pillenprobleem en Griep – prikken, slikken of heel voorzichtig niets doen?. Hij promoveerde in 2006 aan de Vrije Universiteit.