Tijdens de Covid-19-pandemie hielden de meeste gezondheidswetenschappers en onderzoekers zich muisstil. Dat zegt veel over de morele drijfveren van de academische gemeenschap, aldus Vinay Prasad in zijn essay ‘De zwijgende meerderheid’. Onderstaande vertaling kwam tot stand met toestemming van de auteur.
Tijdens de pandemie lieten sommige academici van zich horen door het innemen van een these, en pleitten voor lockdowns, schoolsluitingen, mondmaskers en temperatuurcontroles, of voor een antithese, en beargumenteerden dat deze interventies niet werken of meer kwaad dan goed. Maar de meeste academici zwegen.
Ik begrijp dat laboratoriumonderzoekers zich buiten de discussie hebben gehouden, maar de stilte van twee groepen onderzoekers hebben me verbaasd. Waar waren de gezondheidsonderzoekers, de ‘early life’-onderzoekers en wetenschappers die sociale ongelijkheden bestuderen?
De lockdowns van de voorbije twee jaar zijn misschien wel de meest destabiliserende mondiale gebeurtenissen van de afgelopen 25 jaar. Ze hebben geleid tot hongersnood en extreme armoede zoals we die in de moderne tijd nog niet hebben gezien. Oxfam waarschuwde afgelopen zomer dat elke minuut 11 mensen stierven van de honger, waarmee de lockdowns Covid-19 in dodelijkheid overtroffen.
Een generatie kinderen is hun toekomst kwijt. UNICEF meldde in maart 2021 dat 168 miljoen kinderen een jaar school verloren. Veel andere kinderen verloren er nog meer.
India werd geconfronteerd met één van de langste schoolsluitingen uit zijn geschiedenis, waarmee het een wissel op de toekomst van tientallen miljoenen kinderen trok, leidend tot een rampzalige educatieve schade. In de VS waren in progressieve bolwerken de schoolsluitingen disproportioneel. Het sluiten van scholen voor meer dan een jaar is in de VS het grootste binnenlandse beleidsfalen van de afgelopen 25 jaar.
Desondanks hielden opmerkelijk veel onderzoekers zich volledig stil over lockdowns. Hoeveel onderzoekers zeiden niets toen India de toekomst van een generatie opofferde met schoolsluitingen? Hoeveel Amerikaanse wetenschappers zwegen over schoolsluitingen? De meesten waren stil!
Waarom?
Het antwoord is simpel. De zwijgende meerderheid in de academische gemeenschap vond hun carrière belangrijker dan deze zaak. Deze onderzoekers zwegen toen uiterst belangrijk beslissingen werden genomen over onderwerpen waarin zij deskundig zijn. Het is voor experts echter een professionele plicht om een duidelijk standpunt in te nemen over een controversieel onderwerp van deze omvang en magnitude. Maar inderdaad, dat kan leiden tot repercussies, en dus is zwijgen veilig.
Deze kritiek is met name relevant voor gezondheidsonderzoekers. Bij sommigen van hen had ik al het gevoel dat hun professionele leven bestond uit het op en neer vliegen naar Europa om cocktailparty’s en luxueuze conferenties bij te wonen, zichzelf prijzend voor hun deugdzaamheid. Wat ze verkondigden voelde al als lege retoriek, en dat was tijdens Covid-19 meer dan ooit het geval. Over de lockdowns hoorde je ze niet.
Een deel van het probleem is dat de universiteit, ooit bedoeld om kritisch denken en levendige discussies te bevorderen, een bastion van groepsdenken is geworden. Ofschoon iedereen om diversiteit lijkt te geven, hielden de meeste academici hun mond over schoolsluitingen. Misschien ontbrak het sommigen aan professionele steun of voldoende bescherming om zich uit te spreken tegen de (vermeende) meerderheid, anderen ontbrak het aan moed of waren domweg egoïstisch.
Het coronabeleid werd gedomineerd door gestoorde zielen, mensen zonder zelfbehoudsinstinct en een paar moedige individuen. Soms was het moeilijk te zeggen wie in welke categorie thuishoorde. Maar bovenal misten we de stemmen van hen die actief hadden moeten zijn. Ze zwegen. Ik voelde me door hen in de steek gelaten. De zwijgende meerderheid liet niet alleen mij in de steek, maar ook een paar honderd miljoen kinderen.
Vinay Prasad, hemato-oncoloog en epidemioloog
Beschouwing
De kern van Vinay Prasads betoog is dat academici tijdens de pandemie stil waren toen ze moesten spreken, en dat ze spraken toen ze hadden moeten zwijgen. Prasad heeft het met name over de effecten van lockdowns op kinderen, maar alles wat hij zegt is even zo relevant voor het vaccineren van kinderen en adolescenten met Covid-19-vaccins.
Het is niet-academisch om interventies te propageren en uit te voeren die niet met goed wetenschappelijk onderzoek zijn onderbouwd, en dat geldt in versterkte mate als het kinderen en adolescenten betreft gaat. Het propageren en uitvoeren van dergelijke interventies is voor artsen meestal niets minder dan een doodzonde. Twee belangrijke basale principes in de geneeskunde werden door hen met voeten getreden. Primum non nocere: breng de patiënt vooral geen schade toe. In dubio abstine: zie bij twijfel af van een behandeling. In de veterinaire geneeskunde gelden deze principes niet, maar in de humane geneeskunde zeker wel.
In het verlengde hiervan is de wijze waarop kinderartsen het vaccineren van jeugdigen hebben aanbevolen niet alleen niet-academisch, het kan alleen maar als een doodzonde worden bestempeld. Toen het virus vrijwel was uitgeraasd kregen jeugdigen (en hun ouders) op grond van twee kortdurende onderzoeken het advies om zich te laten vaccineren. Dat advies was niet gefundeerd op goede wetenschap.
De studies leverden geen bewijs voor het voorkomen van ernstige ziekte of overlijden door de vaccins bij de bestudeerde doelgroep. Omdat de duur van de onderzoeken beperkt was, leverden ze ook geen uitsluitsel over de bijwerkingen. Bovendien was al wel duidelijk dat jeugdigen vrijwel geen risico lopen om ernstig ziek te worden of te overlijden door Covid-19.
De zwijgende meerderheid, waaronder veel kinderartsen, stond erbij en keek ernaar. Deze artsen vergaten de basale principes van de geneeskunde en reduceerden mensen tot dieren. Tot proefkonijnen, om precies te zijn. Terug naar de situatie van meer dan 60 jaar geleden… Tel uit je winst.
Veel ouders zwegen eveneens. Ze volgden de adviezen op.
Door Dick Bijl, arts en epidemioloog
