Terwijl gezondheidsautoriteiten hem negeren, doen de fact checkers van Big Tech en reguliere media hun uiterste best om Geert Vanden Bossche de mond te snoeren. Dat is misschien niet verstandig. Als Vanden Bossche gelijk heeft, staat ons nog heel wat te wachten.
Hoewel maar weinig kritikasters van de corona-aanpak zoveel sneren en kritiek over zich heen hebben gekregen als Geert Vanden Bossche, wijst alles in zijn CV erop dat de Vlaming precies weet waarover hij het heeft. Vanden Bossche, opgeleid als dierenarts en gepromoveerd als viroloog, werkte tientallen jaren binnen de farmaceutische industrie aan de ontwikkeling van vaccins. Als vaccindeskundige adviseerde hij de Bill & Melinda Gates Foundation, en bij de Vaccine Alliance GAVI volgde hij de ontwikkeling van vaccins tegen ebola op de voet.
Een antivaxxer is Vanden Bossche allerminst. “Ik weet heel goed hoe belangrijk vaccins zijn en hoeveel goeds ze kunnen doen”, vertelt hij.
Omstreden
Ondanks zijn achtergrond zijn legio websites negatief over Vanden Bossche. Volgens de website van de Vlaamse publieke omroep VRT spuit Vanden Bossche bijvoorbeeld ‘technische nonsens’. De VRT schetst Vanden Bossche als een alarmist, wiens theorieën niet sporen met de realiteit, en haaks staan op de positieve ervaringen die in het verleden met vaccins zijn opgedaan.
Ook de fact-checkers van de website HealthFeedback.org zijn niet te spreken over Vanden Bossche. Zij bestempelden de denkbeelden van Vanden Bossche als ‘misleidend’. Volgens de website van de Canadese Office for Science and Society, een initiatief van de universiteit van McGill dat wil duidelijk maken wat ‘echte’ wetenschap is en wat niet, is Vanden Bossche geen echte wetenschapper, en heeft de website het artikel over Vanden Bossche gearchiveerd onder de tag pseudoscience.
De fact-checkers van de Vlaamse website gezondheidenwetenschap.be gaan zelfs nog een stapje verder, en portretteren Vanden Bossche als een verwarde zonderling. “Hij verklaart zichzelf als de enige wetenschapper die ons wil behoeden voor de gevaren van de massavaccinatie”, aldus de website. “Dat op zich moet al een sceptisch belletje doen rinkelen.”
Vanden Bossche is, als je deze websites mag geloven, een gevaarlijk dwaallicht of minstens een verwarde geest. Het zijn vooral websites van officiële instellingen, van overheden en grote aan de overheid gelieerde organisaties die negatief zijn over Vanden Bossche. Op talloze plekken op het internet is de situatie anders. Daar geldt Geert Vanden Bossche een volwaardige gesprekpartner, die op z’n minst verdient om serieus genomen te worden.
Chris Martenson, patholoog en publicist, in gesprek met Geert Vanden Bossche:
Wie de moeite doet om op de persoonlijke website van Vanden Bossche zijn artikelen te lezen of zijn video’s te bekijken, of de soms uitvoerige en intensieve discussies met Vanden Bossche op YouTube te bekijken, snapt waarom Vanden Bossche zo omstreden is. Zijn theorieën zijn nauwgezet geformuleerd en bovenal strikt logisch opgebouwd. Als ze kloppen, dan zal de huidige aanpak van de crisis door massavaccinaties uitmonden in een catastrofe.
Vier redenen
De reden dat Geert Vanden Bossche vreest dat de vaccinaties tegen het Covid-19-virus een averechts effect zullen hebben, is vierledig. We zijn aan het vaccineren terwijl we midden in een pandemie zitten. Dat is één. We hebben te maken met een virus dat makkelijk muteert. Dat is twee. De toediening van vaccins is niet beperkt tot specifieke groepen, maar uiteindelijk zal het grootste deel van de wereldbevolking een vaccin moeten krijgen. Dat is drie. En de vaccins die we toedienen zijn niet in staat om de replicatie van het virus volledig te stoppen. En dat is vier.
“Het is vanwege het samenspel van deze vier factoren dat ik me grote zorgen maak”, zegt Vanden Bossche. “Daardoor is de situatie wezenlijk anders dan, om een voorbeeld te geven, de situatie van iemand die afreist naar een ver land waar geduchte infectieziekten voorkomen.”
In die situatie haalt de hypothetische reiziger, ruim voordat hij in het vliegtuig stapt, zijn vaccinaties. Op het moment dat hij voet aan de grond zet in het land van uw bestemming, hebben de vaccinaties ervoor gezorgd dat in zijn lichaam antilichamen circuleren die de betreffende ziektekiemen het hoofd kunnen bieden. Komt de reiziger in contact met de ziektekiemen waartegen hij is ingeënt, dan zullen de door de vaccinaties geïnduceerde antilichamen in de meeste gevallen afrekenen met de betreffende pathogenen.
De situatie in de coronapandemie is anders. We zijn nu wereldwijd miljoenen mensen aan het vaccineren terwijl in hun omgeving het virus al volop aanwezig is. Een aantal van deze mensen zal voor het toedienen van het vaccin al met het virus besmet zijn. Een aantal zal vlak na de vaccinatie, nog voordat het lichaam de tijd heeft gehad om volwaardige antilichamen aan te maken, besmet worden door het virus. Bovendien kunnen ook mensen die gevaccineerd zijn met de gebruikte vaccins, toch nog met het virus besmet raken, en het overdragen. Het vaccin voorkomt dat zijzelf symptomen ontwikkelen.
Deze situatie verschilt wezenlijk van die waarin een reiziger uit een onbesmet gebied zijn vaccins haalt en, pas als hij volledig is beschermd, afreist.
Supermutanten
Centraal in de theorieën van Vanden Bossche staat de steeds groter wordende groep van gevaccineerde mensen die ongemerkt nog steeds kunnen besmet raken met het virus en het ook overdragen. Deze mensen fungeren als wandelende virologische laboratoria, waarin virussen muteren, en die de varianten die gedeeltelijk resistent zijn voor de vaccins doorgeven. In dat proces verandert het coronavirus geleidelijk in een ziektekiem die zich helemaal niets meer gelegen laat liggen aan de vaccins waarmee we proberen deze epidemie te stoppen. Het virus verandert in een ‘supermutant’ met ongekende infectieuze eigenschappen.
Uiteraard is de kans zeer klein dat zo’n ‘supermutant’ ontstaat in het lichaam van een willekeurig individu dat besmet is met een huidige variant van het coronavirus, stelt Vanden Bossche. “Maar als er op deze planeet dagelijks duizenden half-gevaccineerde individuen worden geïnfecteerd door een inmiddels zeer divers geworden groep van Sars-CoV-2-virussen, dan is de kans dat deze supermutant ontstaat zo reëel dat het niet meer de vraag is òf deze supermutant zal ontstaan”, zegt hij. “De vraag is hoe vlug dit zal gebeuren.”
Levende vaccins
Een argument dat websites en fact-checkers wel eens tegen de theorieën van Vanden Bossche in stelling brengen, is dat autoriteiten in het nabije verleden virusziekten zoals polio en pokken effectief met vaccins hebben bestreden, zonder dat toen ‘supermutanten’ zijn ontstaan. Dat argument houdt geen rekening met de verschillen tussen de huidige anti-coronacampagnes en de campagnes tegen pokken en polio, stelt Vanden Bossche.
De vaccins waarmee die ziekten zijn aangepakt, bestonden om te beginnen uit levende virussen. Het waren gedegenereerde virusvarianten, die niet meer in staat waren om mensen daadwerkelijk ziek te maken. Tegelijkertijd zorgden ze wel voor een volledige immuunreactie, die leidde tot een volledige en levenslange immuniteit.
Dit is anders met de vaccins waarmee de wereld nu probeert om Covid-19 onder de duim te krijgen. Dat zijn recombinante vaccins, producten van de biotechnologie, die het immuunsysteem niet blootstellen aan een volledig virus, maar slechts aan het spike protein van het virus. De immuunrespons van deze groep vaccins is minder robuust en volledig dan die van de levende vaccins. Levende virusvaccins veranderden het lichaam voor het betreffende virus in een omgeving waarin het niet kan overleven, laat staan muteren. De coronavaccins zijn daarentegen ‘lek’. Ze onderdrukken de symptomen van de ziekte, maar kunnen niet verhinderen dat mensen het virus oppikken en weer overdragen.
Gunstige cijfers
Desondanks ontwikkelen de besmettingen, de ziekenhuisopnames, de patiënten op de IC en het aantal sterfgevallen zich volgens de officiële statistieken in de positieve richting. Mede dankzij vaccinaties, stellen de experts. Geert Vanden Bossche is er niet door gerustgesteld.
“Ik beschouw die cijfers als het spreekwoordelijke topje van de ijsberg, dat uitsteekt boven het water en blinkt en schittert in het zonlicht”, vertelt hij. “Om te weten hoe de ijsberg er in zijn totaliteit uitziet, zal een duiker het donkere water in moeten gaan om poolshoogte te nemen.”
Er is weinig systematisch onderzoek naar de uitscheiding van coronavirusvarianten door gezonde gevaccineerde personen. Er zijn wel studies die beschrijven hoe het virus muteert, en onder druk van ons immuunsysteem besmettelijker wordt, of steeds meer weerstand biedt aan opgewekte antistoffen. In die studies vermijden de onderzoekers echter een verband te leggen met de massale vaccinatie.
Spike eiwit
“Door het ontbreken van systematisch onderzoek op virusuitscheiding door gezonde gevaccineerde individuen is de invloed van massavaccinatie op het circuleren van varianten moeilijk te bewijzen”, zegt Vanden Bossche. “We weten dus niet precies in welke mate er nu al virusvarianten circuleren die gedeeltelijk ontsnappen aan de antistoffen tegen het spike eiwit (de vaak rood getekende uitsteeksels, red.) van de eerste versie van het coronavirus.”
Zeker gevaccineerden kunnen die steeds verder evoluerende virusvarianten verspreiden zonder dat ze daar erg in hebben. Naarmate de vaccinatiecampagne vordert, en er steeds meer gevaccineerde individuen rondlopen, zullen deze virussenvarianten zich steeds beter aan de groeiende immuniteit van de bevolking aanpassen.
“Het virus is er nog steeds”, vat Vanden Bossche samen. “Het circuleert, het verandert en het past zich aan.”
Supermutant
Nog voordat de zomer voorbij is, zou het coronavirus dus weer kunnen terugkeren, en zou het aantal besmettingen, opnames en sterfgevallen weer kunnen gaan stijgen. Wanneer dat precies zal gebeuren, en over welke aantallen we dan spreken, weet Vanden Bossche niet. “Ik ben een wetenschapper, geen profeet”, zegt hij. Maar op basis van wetenschappelijke inzichten en theorieën durft hij wel enkele voorspellingen te maken.
Die nieuwe virusvarianten zullen aanvankelijk vooral huishouden onder het krimpende segment van de bevolking dat zich niet heeft laten vaccineren. Deze groep zal besmet kunnen worden door zowel gevaccineerden als niet niet-gevaccineerden. Omdat het aantal gevaccineerden groter zal zijn dan het aantal niet-gevaccineerden, zullen gevaccineerden echter de belangrijkste besmettingsbron zijn. In een proces dat bijzonder snel kan verlopen, zo vreest Vanden Bossche, zullen er uiteindelijk varianten ontstaan waartegen vaccins geen enkele bescherming meer zullen bieden. En vanaf dat moment zullen ook gevaccineerden ziek kunnen worden.
Sterker, Vanden Bossche vermoedt dat de supermutanten wel eens heviger huis kunnen houden onder gevaccineerden dan onder niet-gevaccineerden. De antilichamen in het lichaam van de gevaccineerden keren zich tegen het aangeboren immuunsysteem.
Natuurlijke antilichamen
Cruciaal in dit deel van de theorieën van Vanden Bossche zijn de natuurlijke antilichamen van het aangeboren immuunsysteem. Dankzij die natuurlijke antilichamen is het merendeel van de bevolking beschermd tegen coronavirussen. Hoe jonger en gezonder iemand is, hoe meer van deze natuurlijke antilichamen in een lichaam actief zijn. Dankzij deze antilichamen wordt het overgrote gedeelte van de bevolking niet eens ziek wanneer ze besmet wordt met een coronavirus.
Deze natuurlijke afweer tegen coronavirussen wordt vermoedelijk sterk onderdrukt door de meer specifieke antilichamen die ontstaan als gevolg van vaccins of natuurlijke infectie. Als straks supermutante coronavirussen door het vaccin breken, zullen die specifieke antilichamen het virus weliswaar niet meer kunnen belemmeren, maar nog wel enige affiniteit voor het spike-protein van het virus vertonen. Ze zullen zich nog wel aan het spike-protein van de supermutante virussen binden, waardoor de natuurlijke antilichamen hun werk niet meer kunnen doen, waardoor het ziekteproces mogelijk zelfs wordt versneld.
Als gevaccineerden tegen die tijd ook nog eens extra booster-shots hebben gekregen, en als gevolg daarvan opnieuw hun antilichamen tegen het oude Wuhanvirus oproepen, is het risico hierop levensgroot. Het meest tragisch zullen de mogelijke gevolgen zijn van het vaccineren van jongeren en kinderen, vreest Vanden Bossche. Hun natuurlijke immuunsysteem functioneert immers prima, en wordt door coronavaccins slechter, niet beter.
Geen illusies
Al met al is Geert Vanden Bossche somber over de toekomst waarop de wereld afstevent. “Ik heb niet de illusie dat de vaccinatiecampagne nu nog zal worden gestopt”, verzucht hij. “Het is mogelijk dat de farmaceutische industrie erin zal slagen om met nieuwe vaccins tegen nieuwe coronavarianten te komen, maar dat zal de uiteindelijke afloop van deze virologische en vaccinologische spiraal niet beter maken. Maar waarschijnlijk wel slechter.”
Toen de corona-epidemie uitbrak, het virus zich over de wereld verspreidde en de farmaceutische bedrijven in allerijl vaccins begonnen te ontwikkelen, wilde Vanden Bossche zijn stem laten horen. De corona-uitbraak voltrok zich immers op het snijvlak van de virologie, de vaccinontwikkeling en immuunbiologie, precies de gebieden waarop hij decennia actief is geweest. Bovendien is Vanden Bossche onafhankelijk, en kon hij dus vrijuit spreken.
Hij kon toen nog niet voorzien dat hij te maken zou krijgen met een ongekende vorm van censuur, of met een aanval op zijn persoon en zijn wetenschappelijke integriteit. Maar ook als hij dat van tevoren zou hebben geweten, dan zou dat geen verschil hebben gemaakt, en zich toch in het publieke debat hebben gemengd. “Ik voel me verantwoordelijk”, zegt hij. “Ik wil strak alles wat in mijn macht ligt hebben gedaan om een desastreuze afloop te voorkomen. Ik wil niet gezwegen hebben.”
Nawoord
Vlak voordat OverNu sprak met Vanden Bossche, verwijderde LinkedIn zijn meest recente artikel. In de uren dat het on-line was, hebben tienduizenden mensen het kunnen lezen.
Volg de OverNu-nieuwsbrief.
